علت و علائم ماشین گرفتگی و انواع روش درمان آن

بیماری حرکتی یا ماشین گرفتگی یک اختلال بسیار شایع در گوش داخلی است. این بیماری در دنیا بسیار شایع است و بیماران مبتلا اغلب به دلیل بروز حالات و علائمی چون سرگیجه، استفراغ و عدم تعادل در هنگام راه رفتن به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند. این بیماری در اثر حرکت مکرر وسیله نقلیه یا هر حرکت دیگری است که گوش داخلی را مختل می کند. برخی از افراد هنگام سوار شدن به هواپیما، اتومبیل یا شهربازی دچار حالت تهوع و حتی استفراغ نیز می‌شوند. 

جالب است بدانید بیشتر زنان باردار و کودکان در معرض بیماری حرکتی هستند، اما ممکن است هر کسی را درگیر کند. با این حال جای نگرانی نیست و شما می‌توانید در هنگام مسافرت اقداماتی را انجام دهید تا خطر ابتلا به بیماری را کاهش دهید. ما در این مطلب داروپلاس قصد داریم شما را با علت، علائم، تشخیص و راه‌های درمان این بیماری بیشتر آشنا کنیم. تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.

ماشین گرفتگی به چه معنا است؟

بیماری حرکتی (sickness Motion) که به آن ماشین گرفتگی هم گفته می‌شود، یک احساس ناخوشایند و آزاردهنده است. این بیماری معمولاً هنگام مسافرت با اتومبیل، قایق، هواپیما یا قطار اتفاق می‌افتد. در این بیماری اندام‌های حسی بدن شما پیام‌های متفاوتی به مغز می‌فرستند و باعث سرگیجه، استفراغ و حالت تهوع می‌شود. از دیگر علائم شایعی که به واسطه آن‌ها می‌توان بیماری حرکت را تشخیص داد، عرق کردن، افزایش و سرازیر شدن بزاق دهان، سردرد، احساس سرما و رنگ پریدگی است.

علت ماشین گرفتگی

هنگامی که مغز سیگنال‌هایی را از دستگاه حسی بدن مانند چشم‌، گوش‌ داخلی، عضلات و مفاصل دریافت می‌کند و برای پردازش به مغز و نخاع اطلاعات متناقضی را منتقل می‌نماید، این واکنش در مغز، باعث ایجاد بیماری حرکتی یا ماشین گرفتگی می‌شود. برای مثال هنگام راه رفتن، مغز شما نمی‌داند که شما ساکن هستید یا حرکت می‌کنید.

به عنوان مثال دیگر، هنگام سوار شدن در اتومبیل، وقتی بدن شما موارد زیر را احساس میکند باعث بروز سرگیجه و ماشین زدگی در شما خواهد شد:

• چشم‌ها عبور درختان را حس می‌کنند و حرکت را ثبت می‌کنند.
• گوش‌های داخلی حرکت را حس می‌کنند.
• عضلات و مفاصل احساس می‌کنند بدن شما بی‌حرکت نشسته است.
• مغز ارتباط بین این پیام‌ها را احساس می‌کند.

بسیاری از اقدامات زیر می‌توانند باعث بروز بیماری حرکتی شوند، مانند:

• شهربازی
• بازی‌های سه بعدی مجازی
• مطالعه در حین حرکت
• سوار شدن در قایق، ماشین، اتوبوس، قطار یا هواپیما

علائم ماشین گرفتگی

حالت تهوع و استفراغ شایعترین علائمی است که در اثر ماشین گرفتگی ایجاد می‌شود. با این حال ماشین گرفتگی می‌تواند شما را غافلگیر کند به طوری که ممکن است یک لحظه احساس خوبی داشته باشید و سپس ناگهان برخی از علائم زیر را هم تجربه کنید، این علائم عبارتند از:

• عرق سرد
• سرگیجه
• خستگی
• سردرد
• تحریک‌پذیری
• عدم توانایی در تمرکز
• افزایش بزاق دهان
• رنگ پریدگی
• تنگی نفس
• خمیازه کشیدن

تشخیص علائم ماشین گرفتگی

در بیشتر موارد بیماری حرکتی یا ماشین گرفتگی، خفیف و قابل درمان است، و شما به راحتی می‌توانید بدون مراجعه به پزشک خود را درمان کنید. اما در موارد بسیار شدید و مواردی که به تدریج بدتر می‌شوند نیز باید به پزشکانی که در زمینه‌های بیماری‌های گوش، تعادل و سیستم عصبی تخصص دارند، مراجعه نمایید.

حال برای کمک به تشخیص بیماری حرکتی، پزشک در مورد علائمی که باعث بروز این مشکل شده است (مانند سوار شدن در قایق، پرواز در هواپیما یا رانندگی در اتومبیل) سوال می‌پرسد و این بیماری را تشخیص می‌دهد. بنابراین برای تشخیص بیماری حرکتی نیاز به تست‌های آزمایشگاهی ندارید.

• معرفی علائم کمبود آهن و روش‌های درمان کم‌ خونی

انواع روش درمان ماشین گرفتگی با طب سنتی

امروزه استفاده از گیاهان دارویی در طب سنتی جایگاه بسیار مهمی در درمان انواع بیماری‌ها در سراسر دنیا دارد. گیاهان دارویی به لحاظ آنکه از جنس طبیعت بوده و تناسب بیشتری با بدن انسان دارند، کاربردهای وسیعی در پزشکی داشته و دارند. آنچه تفاوت بارز داروهای شیمیایی و گیاهی را نشان می‌دهد، مدت زمان مصرف، نحوه استفاده، غلظت دارو و در برخی موارد عوارض جانبی آن است. پس اگر به دنبال موثرترین روش‌های درمانی ماشین گرفتگی در طب سنتی هستید، ما در ادامه این مطلب شما را با گیاهان دارویی و خوراکی‌هایی که ممکن است به فرآیند درمان شما کمک کنند، آشنا خواهیم کرد.

پیشگیری از ماشین زدگی با زنجبیل

زنجبیل یک داروی جایگزین برای پیشگیری و درمان ماشین گرفتگی می‌باشد. این گیاه علاوه‌ بر کاهش استرس، اضطراب و افزایش آرامش روانی نیز دارای خواص ضدتهوع است و به همین دلیل می‌تواند به درمان ماشین گرفتگی کمک کند.

نحوه مصرف زنجبیل: دو فنجان آب در قوری ریخته و چند تکه زنجبیل تازه به آن اضافه کنید. صبر کنید آب به جوش آید و پس از 10 دقیقه، آن را برداشته و صاف کنید. یک قاشق چای خوری عسل به دمنوش زنجبیل افزوده و یک ساعت قبل از سفر، آن را بنوشید و یا می‌توانید ریشه‌ی یک زنجبیل تازه را برای تسکین علائم بجوید.

معجزه نعناع در رفع تهوع

نعناع اغلب برای تسکین بیماری حرکتی پیشنهاد می‌شود زیرا این گیاه راهی عالی برای تسکین حالت تهوع است. همچنین منتول موجود در این گیاه دارای اثر خنک‌کننده است که معده شما را آرام می‌کند.

نحوه مصرف نعناع: یک قاشق غذا خوری نعناع خشک را به یک فنجان آب جوش اضافه کنید و ۳۰ دقیقه صبر کنید تا دم بکشد، آنرا صاف کنید و برای طعم بهتر کمی عسل بـه آن اضافه کنید. خوردن این نوشیدنی قبل از سفر برای پیشگیری از ماشین گرفتگی مفید اسـت.

جویدن آدامس و کاهش حالت تهوع

یک روش ساده برای تسکین بیماری‌های شایع و خفیف ماشین گرفتی، جویدن آدامس است. آدامس برای کاهش علائم بیماری حرکتی در مبتلایان بسیار موثر است. با این حال، علاوه بر جویدن آدامس، خوردن شیرینی‌جات به کاهش اثرات خفیف بیماری ماشین گرفتگی و حالت تهوع کمک می‌کند.

لیمو ترش و پیشگیری از تهوع

لیموترش تازه حاوی اسیدسیتریک است و به تسکین حالت تهوع و استفراغ در هنگام سفر کمک می‌کند. حتی بوی لیموترش می‌تواند ماشین گرفتگی را درمان کند. آب یک عدد لیموترش را درون یک لیوان آب ولرم بریزید. سپس یک قاشق غذاخوری عسل به آن اضافه کرده و آن را کاملاً مخلوط کنید. سپس قبل و حین حرکت ماشین ، آن را آهسته آهسته بنوشید. همچنین می‌توانید در مسافرت برش‌هایی از لیموترش را بمکید. این کار جلوی تهوع را می‌گیرد و علائم ماشین زدگی را کاهش میدهد.

هوای تازه را فراموش نکنید

اگر حالت تهوع خفیف باشد، هوای آزاد به تسکین بیماری حرکتی کمک می‌کند. هوای تازه و خنک باعث احساس تازگی در شما شده و علائم تهوع و ماشین گرفتگی را کاهش میدهد. پس از هر موقعیتی برای توقف و برخورداری از هوای تازه استفاده کنید.

چشمها را ببندید و آرام باشید

بدن برای مبارزه با باکتری یا ویروس موجود در معده به انرژی نیاز دارد بنابراین استراحت لازم است. فردی که دچار حالت تهوع است بهتر است دراز بکشد و از انجام ورزش و حرکت زیاد خودداری کند. خواب مفید است. فرد بیمار ممکن است بعد از بیدار شدن از خواب احساس بهتری داشته باشد یا همچنان حالت تهوع ادامه داشته باشد اما حداقل در این بین رنج نکشیده است.

بیسکوییت بخورید

در هنگام حالت تهوع باید خوراکی‌های سبک و ساده خورده شود. خوردن مواد غذایی خشک مانند بیسکویت می‌تواند علائم را کاهش دهد. مواد غذایی خشک اسید بیش ازحد معده را جذب و بـه درمان ماشین گرفتگی کمک می‌کند. اما نباید در خوردن آن زیاده‌روی کرد.

طب فشاری برای رفع سرگیجه و تهوع

طب فشاری مانند طب سوزنی است با این تفاوت که به جای استفاده از سوزن‌های ظریف با فشار انگشت مکان‌های درمانی را تحریک می‌کنند. طبق تحقیقات انجام شده طب فشاری ممکن است به همان روش طب سوزنی به کاهش علائم بیماری حرکتی کمک کند و طب فشاری در کاهش علائم کاهش حالت تهوع موثر است.

آب بنوشید

همیشه سعی کنید قبل از مسافرت مقدار زیادی آب بنوشید، غذاهای کم چرب، نرم و نشاسته‌ای انتخاب کنید. از وعده‌های غذایی سنگین و غذاهای چرب، تند یا اسیدی که می‌توانند معده شما را ناراحت کنند، خودداری کنید. الکل و سیگار نکشید.

روی صندلی جلو بنشینید

هنگام مسافرت همیشه باید روی صندلی جلو بنشینید. صندلی جلو نیز می‌تواند تغییری ایجاد کند تا ماشین گرفتگی را به حداقل برساند:

• قایق: در وسط قایق روی عرشه بالایی بنشینید.
• اتوبوس: صندلی پنجره‌دار را انتخاب کنید.
• اتومبیل: در صندلی جلوی ماشین بنشینید.
• کشتی کروز: اگر مسافرت دریایی دارید، سعی کنید روی عرشه و به سمت جلوی قایق یا کشتی و در کابین‌های پایین‌تر و نزدیک مرکز کشتی بنشینید. کابین‌های پایین‌تر نسبت به کابین‌های بالایی حرکت کمتری دارد.
• هواپیما: در قسمت بال بنشینید.
• قطار: یک صندلی پنجره‌دار رو به مسیر حرکت قطار انتخاب کنید.

پیشگیری از حالت تهوع در خودرو با دارو درمانی

داروهای مختلفی برای درمان بیماری حرکتی وجود دارد که بیشتر آن‌ها از بیماری جلوگیری می‌کنند. همچنین، بسیاری از این دارو‌ها خواب‌آور هستند بنابراین، اگر نیاز به انجام کاری با دقت بالا دارید یا در حال رانندگی هستید، از این دارو‌ها استفاده نکنید. معمول‌ترین دارو‌هایی که برای بهبود بیماری حرکت مورد استفاده قرار می‌گیرد، عبارتنداز:

آنتی هیستامین‌ها: آنتی هیستامین‌ها در دو نوع دیمن هیدرینات، دیفن هیدرامین موجود است و شما می‌توانید بدون نسخه هم آن را از داروخانه خریداری کنید. این داروها بیشترین استفاده را برای بیماری حرکتی دارند. اولین دوز باید حدود یک ساعت قبل از مسافرت مصرف شود. دوزهای بیشتر هر 4 تا 6 ساعت مصرف شود.
توصیه می‌کنیم حتماً برچسب‌های دارو را بخوانید، زیرا یکی از عوارض بزرگ این داروها خواب آلودگی است. اگر کودک شما بین 2 تا 12 سال سن دارد، می‌تواند دیمن هیدرینات یا دیفن هیدرامین مصرف نماید. با این حال قبل از اینکه از خانه خارج شوید، دوز آزمایشی را امتحان کنید، زیرا ممکن است بعضی از کودکان نسبت به آنها حساسیت نشان دهند.

پرومتازین: پرومتازین از خانواده‌ی آنتی هیستامین است که برای درمان بیماری حرکتی نیز استفاده می‌شود. این دارو به شما كمك می‌كند تا سیگنال‌هایی که از مغز، باعث استفراغ می‌شوند، كاهش یابد. باید 2 ساعت قبل از سفر مصرف شود. تاثیراتش 6 تا 8 ساعت طول می کشد. عوارض جانبی این دارو ممکن است شامل خواب آلودگی و خشکی دهان باشد. مصرف این دارو برای کودکان زیر دو سال ممنوع است.

امترول: یک داروی خوراکی است که برای تسکین معده درد در زمان تهوع و استفراغی که توسط عفونت ویروسی یا باکتریایی یا پرخوری ایجاد می‌شود، طراحی شده است. امترول حاوی قند و اسید فسفریک است. به دلیل قند موجود در این دارو، بیماران دیابتی نباید از آن استفاده کنند.

سوالات رایج