مصرف قرص اورژانسی و جلوگیری قطعی از بارداری

مصرف قرص اورژانسی یکی از بهترین روش‌های جلوگیری از بارداری است که به در مواقع اضطراری می‌تواند زوجین را از خطر بارداری ناخواسته ایمن نگه دارد. خبر بارداری و رد پای وجود یک عضو جدید در خانواده می‌تواند برای هر زوجی، لذت بخش باشد. اما برخی از زوج‌ها هم ممکن است بنا به شرایط، تمایلی به داشتن فرزند جدید نداشته باشند.

سالیانه حدود 250 هزار تا 800 هزار سقط عمدی و غیر قانونی در ایران در حال انجام است؛ این آمار بسیار بالا بوده و با توجه به غیر قانونی بودن می‌تواند خطرات بهداشتی و سلامتی را برای مادر داشته باشد؛ حتی در مواردی این سقط‌ها می‌تواند به از دست دادن جان مادر نیز منجر شود. حال برای کاهش این آمار سقط و تولد فرزند ناخواسته چه باید کرد؟ از قدیم این جمله معرف را شنیده‌ایم که پیشگیری بهتر از درمان است. بنابراین تنها راه، شناخت روش‌های پیشگیری و استفاده از آن‌هاست.

یکی روش‌های اضطراری و بسیار کارآمد برای جلوگیری از بارداری، استفاده از قرص‌های اورژانسی است. پیشگیری از بارداری اورژانسی، راهی برای جلوگیری از بارداری پس از رابطه جنسی بدون محافظت است. برای دانستن هر آنچه در مورد این قرص باید بدانید، تا انتهای این مطلب داروپلاس با ما همراه باشید.

قرص اورژانسی چیست؟

قرص پیشگیری از بارداری اورژانسی که اغلب قرص صبح روز بعد نیز نامیده می‌‌شوند، روشی برای جلوگیری از بارداری است که می‌توانید در صورت داشتن رابطه جنسی محافظت نشده یا در صورت عدم عملکرد صحیح سایر روش‌های پیشگیری از بارداری، از آن استفاده کنید.

بعد از رابطه جنسی محافظت نشده، باید در اسرع وقت از قرص پیشگیری از بارداری اورژانسی استفاده کنید. این قرص‌ها می‌توانند تا 120 ساعت (5 روز) بعد از رابطه جنسی محافظت نشده، برای جلوگیری از وقوع بارداری، مصرف شوند. بعضی از انواع قرص‌های پیشگیری از بارداری اورژانسی وقتی در طی 72 ساعت (3 روز) پس از مقاربت استفاده شود، بهترین نتیجه را دارد.

• فواید کاندوم زنانه و ویژگی کاندوم خوب و ایده آل

انواع قرص اورژانسی ضد بارداری

انواع قرص اورژانسی ضد بارداری به ترتیب زیر است:

• قرص‌های اورژانسی مبتنی بر هورمون: این قرص‌ها، حاوی هورمونی به نام لوونورژسترل هستند. قرص‌های لوونورژسترل به طور خاص به عنوان پیشگیری از بارداری اضطراری بسته بندی می‌شوند و نیازی به نسخه پزشک ندارند.

• قرص‌های الا (استات اوليپريستال): الا یک قرص غیر هورمونی است. این قرص حاوی دارویی غیر هورمونی به نام  ulipristal است که جلوی اثرات هورمون‌های اصلی لازم برای بارداری را می‌گیرد. این قرص فقط با نسخه پزشک در دسترس است.

• قرص‌های جلوگیری از بارداری: این مورد نیز می‌تواند به عنوان پیشگیری از بارداری در موارد اضطراری مورد استفاده قرار گیرد، اما برای جلوگیری از بارداری باید همزمان بیش از یک قرص مصرف کنید. این روش نسبت به قرص‌های لوونورژسترل تاثیر کمتری داشته و احتمال ایجاد حالت تهوع بیشتری دارد.

عملکرد قرص اورژانسی چگونه است؟

به صورت کلی عملکرد قرص اورژانسی به صورت زیر است.

1. پیشگیری از بارداری اورژانسی عمدتا با تاخیر در تخمک گذاری انجام می‌شود.
2. داروهای مبتنی بر هورمون مانند قرص لوونورژسترل با جلوگیری از آزاد شدن موقت تخمک‌ها، توقف لقاح یا کاشت تخمک بارور شده در رحم، از بارداری جلوگیری می‌کنند.
3. این قرص جلوی اثرات هورمون‌های اصلی لازم برای بارداری را می‌گیرد.

نحوه استفاده از قرص اورژانسی

اگر قرص اورژانسی حاوی دو قرص بود، اولین دوز باید طی 72 ساعت (سه روز) بعد از رابطه جنسی محافظت نشده مصرف شود. قرص بعدی نیز 12 ساعت بعد باید مورد استفاده قرار گیرد. در واقع، هرچه زودتر مصرف قرص را شروع کنید، تاثیرگذاری بالاتری دارد.

مصرف در دوران قاعدگی

با توجه به اینکه در دوران قاعدگی نیز احتمال بارداری وجود دارد، باید برای جلوگیری از بروز بارداری ناخواسته از قرص اورژانسی استفاده نمود.

مصرف همزمان قرص ضد بارداری و قرص اورژانسی

برخی از افراد تصور می‌کنند که مصرف همزمان این دو قرص می‌تواند به طور کامل از باردار شدن آنها جلوگیری کند. اما تحقیقات نشان داده است که نه تنها مصرف همزمان آن‌ها موجب صفر شدن احتمال بارداری نمی‌شود بلکه ممکن است موجب بروز عوارض جانبی بسیار شدیدی نیز بشود.

فاصله زمانی بین دوره‌های مصرف

شما مجاز هستید که فقط یک بار در طول چرخه‌ی قاعدگی و تنها 2 تا 3 بار در طول سال از قرص اورژانسی استفاده کنید. بنابراین استفاده از قرص اورژانسی، به عنوان یک روش روتین و منظم پیشگیری از بارداری، ایده خوبی نیست. زیرا این قرص‌ها علاوه بر به هم ریختن تعادل هورمونی در بدن، می‌توانند عوارض طاقت‌فرسایی را نیز برای فرد ایجاد کنند.

تاثیر قرص اورژانسی بر پریود

قرص اورژانسی ممکن است باعث شود شما یک ماه بعد از مصرف آن، قاعدگی نامنظمی داشته باشید. با این حال، اثرات آن خفیف بوده و باید تا چرخه بعدی به حالت عادی برگردد. قرص‌های اورژانسی، با توقف یا تأخیر در تخمک گذاری عمل می‌کنند. با انجام این کار و تاثیر بر هورمون‌ها، ممکن است بر طول دوره قاعدگی طبیعی شما نیز تأثیر بگذارند.

به همین دلیل، بسیاری از خانم‌ها بعد از مصرف قرص اورژانسی، یک دوره غیر عادی را تجربه می‌کنند. چگونگی تأثیر آن بر قاعدگی ممکن است به زمان استفاده از آن نیز بستگی داشته باشد. با این حال ممکن است برخی افراد دچار هیچ بی‌نظمی در طول دوره خود نشوند.

مواردی که ممکن است بعد از مصرف قرص اورژانسی در قاعدگی بعدی تجربه کنید شامل موارد زیر است:

• چند روز تا یک هفته زودتر
• چند روز تا یک هفته دیرتر
• سنگین‌تر از حد طبیعی
• سبک‌تر از حد نرمال
• بیشتر از حد طبیعی
• کم و بیش دردناک‌تر از حد معمول

قرص اورژانسی چقدر تاثیر دارد؟

مصرف درست این قرص‌ها می‌توانند خطر بارداری را 75 تا 89٪ کاهش دهند.

بیشتر بخوانید : تقویت رحم و تخمدان

عوارض شایع  قرص اورژانسی

همانطور که بالاتر ذکر شد قرص اورژانسی می‌تواند با تاثیر بر هورمون‌ها موجب بروز برخی عوارض جانبی شود. در ادامه، به بررسی این موارد پردخته شده است:

عوارض قرص لوونورژسترل

لوونورژسترل ممکن است عوارض جانبی زیر را ایجاد کند:

• خونریزی قاعدگی سنگین‌تر یا سبک‌تر
• لکه بینی یا خونریزی بین دوره‌های قاعدگی
• حالت تهوع
• استفراغ
• اسهال
• خستگی
• سردرد
• سرگیجه
• درد یا حساسیت به پستان

برخی از عوارض جانبی می‎تواند جدی باشد. اگر 3 تا 5 هفته پس از مصرف لوونورژسترل، دچار درد شدید زیر شکم شدید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی، از جمله: بثورات پوستی، خارش، تورم (به خصوص در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید و مشکل تنفس باید فوراً با پزشک مشورت کنید.

عوارض مصرف در دوران شیردهی

قرص‌های اورژانسی اگر تنها حاوی پروژسترون باشد، اگر چه مقداری از آن از طریق شیر مادر به نوزاد می‌رسد، اما تاثیری بر مقدار و کیفیت شیر ندارد. در واقع این هورمون هیچ عارضه جانبی برای نوزاد نخواهد داشت. اما اگر این قرص‌ها حاوی استروژن باشند می‌تواند موجب خشک شدن شیر مادر در همان ماه‌های اولیه شود.  

تداخل دارویی قرص اورژانسی

داروها یا فرآورده‌های گیاهی، از جمله CYP3A4، که آنزیم‌ها را تحریک کرده و پروژستین‌ها را متابولیزه می‌کنند، ممکن است غلظت‌های پروژستین‌های پلاسما را کاهش داده و اثر قرص‌های حاوی پروژستین را کاهش دهند. برخی از داروها یا محصولات گیاهی که ممکن است اثر قرص‌های حاوی پروژستین را کاهش دهند عبارتند از:

• باربیتورات‌ها (از جمله پریمیدون)
• بوزنتان
• کاربامازپین
• فلبامات
• گریزئوفولوین
• اکسکاربازازین
• فنی توئین
• ریفامپین
• مخمر سنت جان
• توپیرامات

• مهمترین روش‌های کاهش علائم یائسگی در زنان

سوالات رایج

در این بخش به برخی سوالات کاربران درباره نحوه جلوگیری از بارداری با استفاده از قرص اورژانسی پاسخ داده شده است. اگر شما نیز سوالی درباره این موضوع دارید در بخش نظرات می‌توانید سوال خود را مطرح کنید.