فواید ویتامین D3 برای افزایش سلامتی

فواید ویتامین D3، که با نام “ویتامین آفتاب” نیز شناخته می‌شود، بر کسی پوشیده نیست و یک ویتامین بسیار مهم است که تأثیرات قدرتمندی بر سیستم‌های مختلف بدن شما دارد. برخلاف سایر ویتامین‌ها، ویتامین D3 مانند یک هورمون عمل می‌کند که هر سلول از بدن شما گیرنده‌ای برای آن دارد. تنها 20 درصد ویتامین D3 ما از رژیم غذایی تامین می‌شود و 80 درصد باقی مانده، توسط پوست ما از قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش UV-B نور خورشید، تأمین می‌شود. اما اگر این میزان ویتامین D مورد نیاز بدن، به هر دلیلی توسط نور خورشید نیز تامین نشود، می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری برای بدن داشته باشد.

بنابراین اگر به طور مداوم مریض شده یا دچار عفونت می‌شوید، اغلب احساس خستگی می‌کنید، دچار درد در استخوان‌ها و ناحیه کمر هستید، احساس افسردگی می‌کنید، دچار ترمیم دیر هنگام زخم هستید، به پوکی استخوان مبتلا هستید، ریزش مو و درد عضلانی دارید ممکن است به کمبود ویتامین D3 مبتلا باشید و باید در اسرع وقت برای بررسی‌های بیشتر به پزشک مراجعه کنید. در این مطلب داروخانه آنلاین داروپلاس، تمام مواردی که لازم است در مورد این ویتامین و نحوه مصرف آن بدانید آورده شده است.

ویتامین D3 چیست؟

ویتامین D3، که به نام کلکالیسیفرول نیز شناخته می‌شود، یک ویتامین محلول در چربی بوده که فواید بیشماری برای بدن دارد. مهم‌ترین فایده این ویتامین برای بدن، جلوگیری از ابتلا به پوکی استخوان است که با کنترل تعادل کلسیم و فسفر، افزایش جذب فسفر و کلسیم از روده‌ها و کاهش دفع از کلیه انجام می‌پذیرد. این ویتامین در صورت قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش در بدن تولید می‌شود. همچنین این ویتامین را می‌توان از منابع غذاهای حیوانی مانند روغن ماهی، ماهی چرب، جگر یا زرده تخم برای بدن تامین کرد. این ویتامین، نقش مهمی در جذب کلسیم و فسفر دارد.

اشکال دارویی ویتامین D3

ویتامین D3، در اشکال دارویی مختلفی همچون شربت، قطره، قرص و کپسول‌های خوراکی، در دوزهای متفاوت ۴۰۰، ۱۰۰۰، ۲۰۰۰، ۵۰۰۰ و ۵۰۰۰۰ واحد و فرم تزریقی آن با دوز ۳۰۰ هزار واحد و ۶۰۰ هزار واحد توسط شرکت‌های متعددی تولید می‌شود. انتخاب شکل دارویی و دوز مناسب این ویتامین برای فرد، بنابر سن و شرایط مصرف‌کننده، توسط پزشک تعیین می‌شود.

تفاوت بین ویتامین D و ویتامین D3 چیست؟

برخلاف ویتامین D3 که در بدن فعال است، بدن انسان ویتامین D را خود به تنهایی تولید نمی‌کند و فقط در مکمل‌ها (کپسول‌ها، قرص‌های جویدنی، قطره‌های مایع و غیره) و گیاهان خاصی که در معرض اشعه UVB قرار گرفته‌اند مانند قارچ‌ها و همچنین غذاهای غنی شده مانند شیر یا محصولات غلات یافت می‌شود. کپسول‌های 50،000 IU ویتامین D، فقط با نسخه پزشک ارائه می‌شوند، در حالی که دوز کمتر آنها بدون نسخه در دسترس است. تولید ویتامین D ارزان‌تر بوده و به همین دلیل شایع‌ترین شکل در محصولات غذایی غنی شده می‌باشد.

ویتامین D3 عمدتا از منابع حیوانی مانند روغن ماهی، ماهی چرب، جگر و زرده تخم مرغ تامین می‌شود. وقتی پوست شما در معرض نور خورشید قرار می‌گیرد، ویتامین D3 تولید می‌کند. به همین دلیل، گاهی اوقات آن را ویتامین آفتاب نیز می‌نامند. تمام اشکال ویتامین D3 بدون نسخه پزشک در دسترس است اما بهتر است بدون مشاوره پزشک متخصص یا پزشک داروساز از مصرف بیش از حد آنها امتناع کنید.

فواید ویتامین D3

ویتامین D3 می‌تواند بر 2000 ژن مختلف در بدن تأثیر گذاشته و از این طریق، در بسیاری از جنبه‌های سلامتی، نقش مستقیم ایفا کند. گیرنده‌های ویتامین D3 تقریباً در همه سلول‌ها یافت می‌شوند و به محض اتصال آن به گیرنده، ژن‌ها، روشن یا خاموش می‌شوند و تغییرات را در سطح سلولی ایجاد می‌کنند.

در ادامه، به بررسی فواید ویتامین D3 خواهیم پرداخت:

تقویت سیستم ایمنی بدن

ویتامین D3 می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و با التهاب مبارزه کند. در واقع، گیرنده‌های ویتامین D3 و آنزیم‌های فعال‌کننده، در سطح همه گلبول‌های سفید وجود دارد. ویتامین D3 به سیستم ایمنی ما اجازه می‌دهد تا به طور موثرتری برای جلوگیری از بیماری عمل کند. محققان معتقدند که مصرف 1200 واحد بین المللی ویتامین D3 در روز در یک دوره چهار ماهه، خطر ابتلا به بیماری‌های ویروسی نظیر آنفولانزا را کاهش می‌دهد.

بهبود و حفظ سلامت قلب

عملکرد قلب نیز می‌تواند با وجود ویتامین D3 تحت تأثیر قرار گیرد. در دو مطالعه، سطوح پایین ویتامین D3 با افزایش احتمال حمله قلبی ارتباط داشت. اگرچه دلیل روشنی وجود ندارد، اما برخی از محققان معتقدند که ویتامین D3 به عنوان “آرامبخش قلب” عمل کرده و باعث افزایش استقامت قلب و عروق و جلوگیری از بزرگ شدن بیش از حد سلول‌های ماهیچه‌ای قلب، انسداد جریان خون و حمله قلبی خواهد شد.

جلوگیری از پوکی استخوان

استخوان‌های قوی، نتیجه مصرف میزان متناسب ویتامین D3 است زیرا به تنظیم و کنترل توانایی بدن در جذب فسفر و کلسیم (دو ترکیب که تراکم و قدرت را برای سیستم اسکلتی و دندان‌ها فراهم می‌کند) کمک می‌کند. اساساً، کلسیم بدون وجود ویتامین D3 نمی‌تواند کار خود را برای استخوان‌های شما به درستی انجام دهد در نتیجه ممکن است استخوان‌ها، مستعد پوکی و در نتیجه شکنندگی شوند.

• آموزش طریقه مصرف قرص کلسیم در بهترین زمان روز

کاهش وزن با مصرف ویتامین D3

مطالعات نشان می‌دهد که شاخص بالاتر توده بدنی و درصد چربی بدن، با سطوح پایین ویتامین D3 در خون مرتبط است. برخی شواهد نشان می‌دهد که دریافت مقدار کافی ویتامین D3 می‌تواند باعث کاهش وزن، کاهش چربی بدن و محدودیت افزایش وزن شود. همچنین فرضیه دیگری که در مورد نقش ویتامین D3 در کاهش وزن مطرح می‌باشد این است که ویتامین D3 نقش مستقیمی در سرکوب هورمون پاراتیروئید که باعث تجمع چربی در بافت چربی می‌شود، دارد؛ بنابراین تامین میزان متناسب از این ویتامین در بدن، نقش بسزایی در کاهش وزن دارد.

بهبود بیماری ام اس

تحقیقات در طول این سال‌ها نشان داده است که حفظ سطح کافی ویتامین D3 می‌تواند یک اثر محافظتی ایجاد کرده و خطر ابتلا به بیماری ام اس (MS) را کاهش دهد. در واقع، هرچه فرد از خط استوا دورتر باشد، خطر ابتلا به MS افزایش می‌یابد. از آنجا که نور خورشید موثرترین منبع بدن برای ویتامین D3 است، با مصرف مکمل D3، علاوه بر اینکه خطر ابتلا به این بیماری کاهش می‌یابد، کاهش شدت علائم، بهبود کیفیت زندگی و افزایش مدت زمان لازم برای پیشرفت از بیماری عودکننده-متصاعدکننده بیماری اسکلروزیس به مرحله پیشرونده ثانویه افراد مبتلا می‌شود.

موثر بر کنترل قند خون و دیابت

ویتامین D3، لوزالمعده را تحریک کرده و موجب تولید انسولین می‌شود. این عملکرد، برای مدیریت موثرتر سطح قند خون، کلیدی بوده و می‌تواند به بیماران دیابتی در کنترل بهتر بیماری کمک کند.

• مهمترین توصیه‌های کاهش قند خون برای بیماران دیابتی

کاهش اسپاسم عضلانی

کمبود شدید ویتامین D3 می‌تواند توده عضلانی را کاهش داده و ضعف عضلات را افزایش دهد. همچنین کمبود ویتامین D3 ممکن است با ایجاد هیپوکلسمی، منجر به گرفتگی عضلات شود. در واقع، سطح پایین کلسیم منجر به تحریک‌پذیری سلول‌های ماهیچه‌ای و انقباضات غیر ارادی می‌شود که به آن کشش یا اسپاسم نیز گفته می‌شود.

جلوگیری از بروز افسردگی

محققان معتقدند که سطح ویتامین D فرد در واقع ممکن است در خطر ابتلا به اختلال عاطفی فصلی یا افسردگی فصلی نقش داشته باشد. به نظر می‌رسد افراد مبتلا به افسردگی، ویتامین D کمتری تولید می‌کنند که ممکن است بر فعالیت انتقال‌دهنده عصبی سروتونین (هورمون احساس خوب) تأثیر بگذارد. بنابراین وقتی سطح سروتونین کاهش می‌یابد ممکن است احساس بدخلقی داشته باشید یا در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به افسردگی قرار بگیرید.

• داروی ضد افسردگی گیاهی پرکاربرد از نظر پزشکان

درمان آسیب چشمی

مطالعات اخیر نشان می‌دهد که ویتامین D3 می‌تواند از بینایی نیز محافظت کرده و از بیماری‌های دژنراتیو چشمی مرتبط با سن مانند آب مروارید، دژنراسیون ماکولا و گلوکوم جلوگیری کند. سطح ویتامین D بسیار کم می‌تواند بهبود قرنیه را در صورت آسیب یا بیماری، به تاخیر بیندازد. ویتامین D همچنین ارتباط سلولی در چشم را بهبود می‌بخشد. بین همه سلول‌های قرنیه، پروتئین‌های تونلی مانندی وجود دارد که در آن‌ها می‌توانند قند، اسیدهای آمینه، پروتئین‌ها و ویتامین‌ها را تبادل کرده و هموستاز را حفظ کنند. مقدار کافی ویتامین D3، این راه‌های ارتباطی را تقویت می‌کند.

بارداری ایمن

مصرف ویتامین D3 به تنهایی برای زنان باردار احتمال ابتلا به پره اکلامپسی، دیابت بارداری، وزن کم هنگام تولد و خطر خونریزی شدید پس از زایمان را کاهش می‌دهد. به طور کلی، غلظت پایین ویتامین D3 خون در زنان باردار با عوارض حاملگی ارتباط دارد.

مقدار دوز مصرفی ویتامین ِD3

هیئت غذا و تغذیه (FNB) توصیه می‌کند که مقادیر زیر را به صورت روزانه، برای حفظ سطح سالم ویتامین D3 در روز دریافت کنید:

• 0 تا 12 ماهگی: 400 IU
• ü    1 تا 70 سال: 600 IU
• ü    70 سال و بالاتر: 800 IU
• زنان باردار و شیرده: 600 IU

برای بزرگسالان با سطح ویتامین D3 کمتر از 30 نانوگرم در میلی لیتر، مصرف روزانه 1500 تا 2000 IU برای بازگرداندن سطح سالم ویتامین D3 توصیه می‌شود. همچنین افراد مبتلا به کمبود ویتامین D3 می‌توانند دوز 50،000 IU را به صورت هفتگی یا ماهانه دریافت کنند.

عوارض کمبود ویتامین D3

کمبود کلسیم خون (هیپوکلسمی)، کم بودن فسفات خون (هیپوفسفاتمی)، راشیتیسم (نرم شدن استخوان‌ها در دوران کودکی) و استئومالاسی (نرم شدن استخوان‌ها در بزرگسالان) جدی‌ترین عوارض ناشی از کمبود ویتامین D3 است. در واقع، کمبود ویتامین D3 اغلب با کاهش جذب کلسیم در دستگاه گوارش، کاهش تراکم استخوان (پوکی استخوان) و در برخی موارد، کاهش خفیف سطح کلسیم خون و افزایش هورمون پاراتیروئید (که باعث تجزیه استخوان می‌شود) همراه است.

علاوه بر این، کمبود این ویتامین، با بروز بیماری‌هایی از جمله دیابت، فشار خون بالا، سرطان و بیماری‌های خود ایمنی مانند مولتیپل اسکلروزیس در ارتباط است. کمبود ویتامین D3 در کودکان می‌تواند باعث راشیتیسم (نرمی استخوان) شود.

• معرفی خواص امگا 3 و موارد مصرف استفاده از آن

مهمترین مواد غذایی حاوی ویتامین D3

ویتامین D3 عمدتا در منابع حیوانی یافت می‌شود. مواد غذایی زیر از غنی‌ترین منابع ویتامین D3 هستند:

• قزل آلا
• سالمون
• روغن کبد ماهی کاد
• کنسرو تن
• ساردین
• زرده تخم مرغ
• جگر گاو
• مواد غذایی غنی شده با ویتامین D3 مانند شیر گاو، شیر سویا، آب پرتقال، غلات و بلغور جو دوسر

از جمله بهترین مکمل‌های غذایی حاوی ویتامین D3 می‌توان به موراد زیر اشاره کرد:

• قرص ویتامین D3 1000 هلث اید 30 عدد
• قرص ویتامین D3 فورت هولیستیکا 30
• قطره خوراکی اولترا ویتامین D3 1000 ویتابیوتیکس 30 میلی لیتر
• قرص کلسیم سیترات و D3 نکست ساپلمنت 60 عدد
• سافت ژل کلسیم سیترات D3 مگنوم ویتامینز 60 عدد

سوالات رایج

در این بخش به برخی سوالات رایج کاربران درباره ویتامین D3 و موارد مصرف این ویتامین معجزه‌گر پاسخ داده شده است. چنانچه شما نیز سوالی درباره این ویتامین دارید در بخش نظرات با ما و دیگر کاربران داروپلاس مطرح کنید.