عفونت ادراری ، بررسی علت و درمان خانگی

ابتلا به عفونت‌های ادراری یکی از رایج‌ترین بیماری‌های عفونی در سراسر جهان است. این عفونت‌ها می‌توانند قسمت‌های مختلف دستگاه ادراری مانند مجرای ادرار، مثانه، حالب و کلیه‌ها را مورد هدف قرار دهند، با این حال مثانه و مجرای ادرار بیش از سایر قسمت‌ها در معرض این بیماری قرار دارند و درمان عفونت ادراری باید سریعتر انجام شود. برای آشنایی بیشتر با این بیماری، علائم آن و روش‌های درمانی گیاهی عفونت ادراری با این مطلب داروخانه آنلاین داروپلاس همراه باشید.

چرا عفونت ادرار رخ می دهد؟!

ابتلا به عفونت دستگاه ادراری هنگامی اتفاق می‌افتد که باکتری‌ها وارد دستگاه ادراری شده و شروع به تکثیر در آنجا کنند. هر چند باکتری‌ها شایع‌ترین علت عفونت‌های ادراری هستند اما با این حال گاهی اوقات قارچ‌ها نیز در ایجاد عفونت سهیم می‌شوند.

بعضی از عوامل باعث می‌شوند افراد بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار بگیرند. این عوامل عبارتند از:

• عدم نوشیدن مایعات به اندازه‌ی کافی
• نگه داشتن ادرار برای مدت طولانی
• استفاده زیاد از آنتی بیوتیک‌ها
• عدم رعایت بهداشت شخصی
• بی اختیاری روده
• بی‌تحرکی طولانی مدت
• صدمات نخاعی یا سایر آسیب‌های عصبی که منجر به ایجاد تداخل در تخله‌ی منظم و کامل مثانه می‌گردند.
• مسدود شدن مسیر ادرار توسط عواملی مانند تومور، سنگ کلیه و بزرگ شدن پروستات.
• کاهش توانایی سیستم ایمنی بدن در مبارزه با عفونت‌ها بر اثر عواملی مانند بیماری دیابت.
• استفاده از کانتر (لوله‌هایی که به منظور تخلیه‌ی ادرار در مجاری ادرار قرار می‌گیرند).
• ابتلا به ناهنجاری‌های مادرزادی در دستگاه ادرار

دلایل ابتلای بیشتر زنان به عفونت دستگاه ادراری:

• آناتومی‌ بدن زنان باعث افزایش احتمال ابتلا به عفونت ادراری می‌گردد. مجرای ادراری کوتاه‌تر زنان باعث می‌شود باکتری‌ها دسترسی آسان‌تری به مثانه داشته باشند.
• نزدیکی دهانه‌ی مجاری ادراری به معقد نیز باعث می‌شود باکتری‌هایی مانند باکتری E. coli  که در روده زندگی می‌کنند راحت‌تر وارد مجراری ادراری گردند.
• فعالیت جنسی در میان زنان باعث افزایش احتمال ابتلا به عفونت‌های ادراری می‌شود.
• بعضی از روش‌های کنترل بارداری، مانند استفاده از دیافراگم و اسپرم کش، منجر به بالا رفتن احتمال ابتلا به عفونت‌های ادراری می‌شوند.
• تغییرات هورمونی دوران یائسگی با کاهش میزان هورمون استروژن در زنان همراه است که باعث آسیب پذیری بیشتر در برابر عفونت‌های ادراری می‌گردد.
• بارداری
• استفاده از تامپون

نشانه‌های بارز عفونت ادرار

نشانه‌های ابتلا به بیماری عفونت ادراری در بین زنان و مردان و گروه‌های سنی مختلف متفاوت است. وجود عفونت در قسمت‌های مختلف دستگاه ادراری نیز می‌تواند منجر به علائم متفاوتی در بیماران گردد.

 همچنین عفونت‌های ادراری همیشه همراه با علائم و نشانه‌ها نیستند، با این حال می‌توانیم به علائم زیر به عنوان رایج‌ترین علائم ابتلا به این بیماری اشاره  کنیم:

• تکرر ادرار
• احساس سوزش هنگام ادرار
• دفع ادرار به مقدار کم
• افزایش فوریت در دفع ادرار
• رنگ کدر ادرار همراه با کف
• رنگ قرمز یا صورتی ادرار
• وجود خون در ادرار
• بوی شدید ادرار
• افزایش نیاز به دفع ادرار در طول شب
• احساس خستگی
• احساس درد یا فشار در قسمت کمر یا پایین شکم
• حالت تهوع
• استفراغ
• تب
• لرز
• احساس درد در قسمت لگن (در میان زنان)
• احساس درد در قسمت رکتوم (در میان مردان)
  
  بیشتر بخوانید : سوزش ادار و داروی آن

انواع عفونت ادراری

باکتری‌ها می‌توانند از محیط خارج از بدن وارد سیستم ادراری شوند و مشکلاتی چون عفونت و التهاب ایجاد کنند؛ نوع عفونت ادراری بسته به اینکه کدام قسمت از دستگاه ادراری آلوده است متفاوت است اما به طور کلی سه نوع عفونت ادراری وجود دارد:

• اورتریت، به عفونت در ناحیه مجاری ادراری یا همان لوله تو خالی که ادرار را از مثانه به خارج از بدن تخلیه می‌کند.
• سیستیت، یا همان عفونت در ناحیه مثانه
• پیلونفریت، به عفونت در کلیه اطلاق می‌گردد که در نتیجه گسترش یافتن عفونت در مجاری ادراری و یا انسداد مجاری ادراری بروز می‌کند و این امر موجب برگشت ادرار به کلیه‌ها می‌شود.

مهم‌ترین علت عفونت ادراری

عفونت ادراری ناشی از باکتری‌ها و یا مخمرهایی است که وارد مجاری ادراری شده و موجب ایجاد درد و التهاب می‌شوند. برای آلوده کردن سیستم ادراری، یک میکرو ارگانسیم معمولا باید از طریق مجرای ادراری یا به ندرت از طریق جریان خون وارد بدن شود و رایج‌ترین عفونت، عفونتی است که از طریق مقعد به مجاری ادراری منقل می‌شود؛ میکرو ارگانیسم‌های دیگری مانند مایکوپلاسما و کلامیدیا می‌توانند موجب ایجاد اورتریت در مردان و زنان بشود این میکرو ارگانیسم‌ها از طریق فعالیت‌های جنسی منتقل می‌شوند.

هر عاملی که تخلیه مثانه را کاهش دهد و یا مجاری ادراری را تحریک کند می‌تواند منجر به عفونت ادراری شود همچنین عوامل زیادی وجود دارد که می‌تواند شانس ابتلا به عفونت را در افراد افزایش دهد مثل:

• سن افراد
• سابقه ابتلا به سنگ کلیه
• انسداد مجاری ادراری
• بزرگ شدن پروستات در آقایان

علت عفونت ادراری در زنان

عفونت در زنان شایع‌تر از مردان است زیرا مجاری ادراری در زنان کوتاه بوده و نزدیک به مقعد می‌باشد. استفاده از لوازم پیشگیری از بارداری نیز در بروز عفونت در بانوان نیز تاثیر زیادی دارد. یکی از اصلی‌ترین دلایل بروز عفونت در بانوان رابطه جنسی می‌باشد فشار بر مجاری ادراری بانوان هنگام مقاربت می‌تواند باکتری‌ها را از اطراف مقعد به داخل مثانه منتقل کند بنابراین در ادرار اکثر بانوان پس از مقاربت باکتری دیده شده می‌شود. همچنین یائسگی به دلیل کاهش سطح استروژن در بروز عفونت تاثیر نه چندان زیادی دارد.

علت عفونت ادراری در بارداری

عفونت در این دوران بسیار رایج است چرا که در این دوران جنین در حال رشد می‌باشد و با فشار به مثانه و مجاری ادراری موجب نشت ادرار و یا به دام انداختن باکتری‌ها می‌شود؛ با تغییرات هورمون‌ها در دوران بارداری، خطر ابتلا به عفونت افزایش می‌یابد و این عفونت بیشتر به کلیه‌ها سرایت می‌کند.

درمان عفونت ادراری در زنان و دوران بارداری

یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در میان زنان باردار، ابتلا به عفونت‌های ادراری است. این عفونت‌های ادراری معمولاً در بخش‌های مثانه و مجرای ادراری مشاهده می‌شوند اما گاهی ممکن است به کلیه‌ها نیز سرایت کنند. تغییرات هورمونی، افزایش میزان قند و پروتئین و بزرگ شدن رحم، از دلایل افزایش احتمال ابتلا به عوفنت‌های ادراری در دوران بارداری هستند.

ابتلا به عفونت‌های ادراری در دوران بارداری عوارض زیر را به دنبال خواهد داشت:

• زایمان زودرس
• ابتلا به عفونت‌های شدید و طولانی‌مدت
• سندرم دیسترس تنفسی بزرگسالان
• کم خونی

برای درمان عفونت ادراری در دوران بارداری از مصرف خودسرانه‌ی هر گونه داروی شیمایی و گیاهی پرهیز نمایید.

داروی تجویز شده توسط دکتر معمولاً شامل یک نوع قرص آنتی‌بوتیک خواهد بود. دوره‌ی درمان این بیماری معمولاً بین 3 تا 7 روز می‌باشد.

بسیاری از داروهای آنتی‌بیوتیک مانند آموکسی‌سیلین، اریترومایسین و پنی‌سیلین برای زنان باردار نیز بی‌خطر محسوب می‌شوند.

داروهایی مانند سیپروفلوکساسین (سیپرو)، سولفامتوکسازول و تتراسایکلین یا تری‌متوپریم، می‌توانند مانع رشد مناسب جنین شوند و مصرف آن‌ها در دوران بارداری ممنوع می‌باشد.

با رعایت نکات زیر می‌توانید مانع ابتلا به عفونت‌های ادراری در دوران بارداری شوید:

• تخلیه‌ی کامل مثانه قبل و بعد از رابطه‌ی جنسی
• استفاده از لباس‌های زیر پنبه‌ای
• نوشیدن کافی مایعات
• اجتناب از شست‌و‌شوی ناحیه‌ی تناسلی

نشانه‌‌ی و علت عفونت ادراری در کودکان

ابتلا به عفونت ادراری یکی از بیماری‌های شایع در میان کودکان است. خوشبختانه این بیماری کودکان به راحتی با آنتی بیوتیک درمان می‌گردد. با توجه به این که کودکان خردسال نمی‌توانند به راحتی وضعیت خود را شرح دهند تشخیص ابتلای آن‌ها به عفونت ادراری دشوار است.

با این حال نشانه‌های رایج ابتلا به این بیماری در کودکان عبارتند از:

• احساس درد یا سوزش در زمان دفع ادرار
• تکرر ادرار
• نگه داشتن ادرار
• شب ادراری یا بی‌کنترلی ادرار
• احساس درد در دل و کمر
• بوی نامطبوع ادرار
• وجود خون در ادرار
• رنگ کدر ادرار
• تب
• تهوع
• خستگی و بی‌تحرکی
• تحریک پذیری
• تغذیه‌ی ضعیف
• کمبود وزن
• زردی پوست

درمان خانگی عفونت ادرار

یکی از مهم‌ترین روش‌های درمان بیماری عفونت ادراری روش‌هایی است که افراد در خانه از آنها استفاده می‌کنند. برخی از این موارد در این بخش توضیح داده شده است.

• نوشیدن مایعات به میزان کافی
• v تغییر رژیم غذایی و عدم مصرف قهوه، الکل، مرکبات، غذاهای پر ادویه، شیرین کننده‌ها و طعم‌دهنده‌های مصنوعی
• عدم مصرف داروهای مسکن و ضد التهابی
• مصرف ویتامین C
• استفاده از جوش شیرین، روغن‌های اساسی
• پوشیدن از لباس زیرهای نخی
• مصرف از قره قاط، مانع از چسبندگی باکتری به سلول‌های دیواره مجاری ادراری و بروز عفونت می‌شود.
• نوشیدن سرکه سیب، با دارا بودن پتاسیم و مواد معدنی فراوان به درمان عفونت کمک زیادی می‌کند.
• مصرف آب ذغال اخته، مانع از رسیدن باکتری به مجاری ادراری می‌شود.
• مصرف بلوبری به کاهش رشد و تکامل باکتری‌ها کمک می‌کند.
• استفاده از زنجبیل به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد باکتریایی به درمان ریشه‌ای عفونت می‌پردازد.
• آویشن و پونه با دارا بودن خاصیت درمانی، عفونت کلیه را درمان می‌کند.
• استفاده از سیر که دارای ماده‌ای به نام آلیسین است خاصیت ضد التهابی و ضد باکتریایی و ضد قارچ و ضد اکسیدانی دارد و به رفع درد و عفونت کلیه کمک زیادی می‌کند.

لازم است درمان خانگی عفونت، زیر نظر پزشک صورت گیرد.

درمان گیاهی عفونت ادراری

استفاده از داروهای گیاهی به عنوان داروی مکمل و یا حتی جایگزین داروهای شیمایی در سراسر جهان در حال افزایش است. این داروهای گیاهی به صورت قرص، پودر، عصاره و دمنوش مورد استفاده قرار می‌گیرند. یکی از روش‌های درمانی بیماری عفونت ادراری نیز استفاده از درمان‌های گیاهی است. حدود 40% از عفونت‌های دستگاه ادراری بدون استفاده از داروهای آنتی‌بیوتیک و تنها با کمک داروهای گیاهی قابل درمان هستند. امروزه تاثیرات چشمگیر دو داروی گیاهی عصاره اورتیکا و عصاره اکیناسه به وضوح قابل مشاهده بوده است.

در استفاده از داروهای گیاهی به منظور رسیدن به بهترین نتیجه باید دو نکته را مورد توجه قرار داد: یکی انتخاب داروی گیاهی مناسب است و دیگری انتخاب طریقه و دوز مصرف درست. داروهای گیاهی نیز  مانند داروهای شیمایی می‌توانند عوارضی را به دنبال داشته باشند یا باعث ایجاد تداخل دارویی گردند. قبل از مصرف داروهای گیاهی لازم است با پزشک خود مشورت نمایید.

داروهای گیاهی جایگزین آنتی‌بیوتیک

استفاده‌ بیش از حد از داروهای آنتی‌بیوتیک ممکن است باعث ایجاد اختلال در سلامتی افراد شود. این اختلال به دو دلیل ایجاد می‌گردد:

از یک طرف، عملکرد مطلوب بعضی از بخش‌های بدن در گرو حضور  مجموعه‌ای از باکتری‌هاست که در بدن انسان زندگی می‌کنند. مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها باعث از بین رفتن این باکتری‌های مفید می‌گردد و در نهایت احتمال ابتلا به عفونت را نیز افزایش می‌دهد. از طرف دیگر مصرف خود سرانه، استفاده‌ی بیش از اندازه و قطع کردن مصرف آنتی‌بیوتیک قبل از اتمام دوره، باعث ایجاد مقاوت آنتی‌بیوتیکی در بدن افراد می‌گردد.

منظور از مقاومت آنتی‌بیوتیکی جهش‌های ژنتیکی است که در ساختار میکروب‌ها روی می‌دهد و باعث می‌شود در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم گردند. نکته‌ی مهم دیگر این است که هر چند مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها یک درمان موثر و سریع برای عفونت‌های ادراری است، ولی اغلب مواقع بدن بدون کمک گرفتن از این داروها نیز می‌تواند عارضه‌ی پیش آمده را بر طرف کند.

یکی از راهکارهای مفید استفاده از داروهای گیاهی به جای مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها می‌باشد. با این حال باید توجه داشت که مصرف داروهای گیاهی نیز ممکن است با عوارضی همراه باشند. قبل از مصرف این گیاهان دارویی حتماً با پزشک خود مشورت نمایید.

از عصاره اورتیکا زرد بند به عنوان یکی از داروهای عالی برای درمان عفونت ادراری استفاده می شود زیرا، عصاره گیاه گزنه موجود در آن به طور چشم گیری حرکت باکتری را که مهمترین عامل عفونت های ادراری است کاهش داده و همچنین از تشکیل کلنی این باکتری جلوگیری می نماید .

گیاهان موثر در درمان عفونت ادراری

برای درمان گیاهی عفونت ادراری بهتر است با گیاهانی آشنا شویم که دارای خواص درمانی مناسب این بیماری هستند. در ادامه به معرفی تعدادی از این گیاهان می‌پردازیم:

• سیر:
  سیر یکی از گیاهان دارویی محبوب در طب سنتی است. این گیاه حاوی نوعی گوگرد معروف به آلیسین است که در درمان انواع عفونت‌های قارچی، ویروسی و باکتریایی موثر است. از سیر به شکل‌های خام، پخته و عصاره‌ی آن استفاده می‌شود. توجه داشته باشید که مصرف این عصاره‌ها می‌تواند عوارضی را به دنبال داشته باشد. قبل از مصرف آن با پزشک خود مشورت نمایید.
• زغال اخته:
  یکی از محبوب‌ترین روش‌های درمان عفونت ادراری مصرف زغال اخته به خصوص به شکل آب میوه یا عصاره‌ی آن است. زغال اخته دارای ترکیباتی مانند اسید هیپوریک، مانوز و آنتوسیانین است که می‌توانند مانع چسبندگی باکتری‌ها به دستگاه ادراری گردند و از تشکیل و رشد عفونت‌های ادراری جلوگیری نمایند.
• چای سبز:
  از قرن‌ها پیش چای سبز به عنوان یک داروی گیاهی مورد توجه قرار گرفته است. این داروی گیاهی حاوی ماده‌ای به نام پلی فنول است که دارای خواص ضد‌التهابی و ضد‌میکروبی است. مصرف چای سبز در بهبود اثر بخشی آنتی بیوتیک‌ها نیز موثر است.
  
  
  بیشتر بخوانید : خواص درمانی چای سبز
  
• دمنوش جعفری:
  جعفری با خواص ادرار‌آور خود باعث افزایش سرعت خروج باکتری‌ها از دستگاه ادراری می‌شود و مانع رشد عفونت در بدن می‌گردد.
• دمنوش بابونه:
  از گیاه بابونه در درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها، از جمله عفونت‌های ادراری استفاده می‌شود. بابونه در کنار خواص ادرار آوری خود، دارای خواص ضد التهابی و ضد باکتری نیز هست. مصرف دمنوش بابونه می‌تواند،  با کاهش التهاب به جلوگیری از رشد باکتری‌ها در دستگاه ادراری کمک کند.
• دمنوش نعنا :
  دمنوش نعنا یکی دیگر از داروهای گاهی موثر در درمان عفونت ادراری است. این گیاه دارای خواص ضد‌باکتری است و با استفاده از آن می‌توان وابستگی به داروهای آنتی‌بیوتیک را کاهش داد.

درمان خانگی عفونت ادراری در طب سنتی

برای درمان عفونت ادراری می‌توان از روش‌های خانگی توصیه شده توسط طب سنتی پیروی کرد:

1. آب به میزان کافی بنوشید:
   نوشیدن آب کافی یکی از ساده‌ترین و در عین حال کاربردی‌ترین روش‌های درمان و پیشگیری از عفونت‌های ادراری است. حضور مایعات کافی دربدن باعث رقیق شدن ادرار و افزایش سرعت دفع مواد زائد از بدن می‌گردد. ادرار منظم با دفع باکتری‌ها از مجاری ادراری به جلوگیری از بروز عفونت کمک می‌کند.
2. از نگه داشتن ادرار جلوگیری کنید:
   هر چه قدر مدت زمان قرار گرفتن سلول‌های دستگاه ادراری در معرض باکتری‌های موجود در ادرار کوتاه‌تر باشد، احتمال ابتلا به عفونت کاهش می‌یابد.
3. شست و شو را از سمت جلو شروع کنید:
   یکی از علت‌های اصلی ابتلا به عفونت‌های ادراری، انتقال باکتری‌ها از طریق روده و مدفوع به مجاری ادراری است.پس از ادرار کردن، برای پاک کردن بدن ابتدا از سمت جلو (دستگاه تناسلی) شروع کنید و در مرحله‌ی بعد به سمت معقد بروید تا از انتقال باکتری‌ها به سمت دستگاه تناسلی جلوگیری شود.
4. بهداشت جنسی را رعایت کنید:
   مقاربت جنسی می‌تواند باعث انتقال میکروب‌های خارج از بدن به دستگاه ادراری گردد. رعایت بهداشت جنسی می‌تواند مانع ورود این میکروب‌ها به بدن گردد.

برای رعایت بهداشت جنسی به نکات زیر توجه فرمایید:

• ادرار کردن قبل و بعد از رابطه‌ی جنسی
• استفاده از کاندوم
• شست‌و‌شوی دستگاه تناسلی قبل و بعد از رابطه‌ی جنسی
• اطمینان از سلامت شریک جنسی

5. مثانه را گرم نگه دارید:
با استفاده از پدهای حرارتی و یا حمام آب گرم می‌توان ناحیه‌ی تناسلی را گرم نگه داشت. گرم نگه داشتن ناحیه‌ی تناسی باعث از بین رفتن باکتری‌ها و میکروب‌های موجود در آن می‌گردد.

6. لباس مناسب زیر بپوشید:
بهترین مکان برای زندگی میکروب‌ها محیط‌های خیس و مرطوب است. پوشیدن لباس‌ زیرهای تنگ و چسبان باعث مرطوب ماندن آلت تناسلی و ایجاد مکان مناسبی برای رشد باکتری‌ها می‌گردد.

سوالات رایج

در این قسمت به سوال‌های رایج شما درباره‌ی عفونت ادراری و درمان گیاهی عفونت ادراری پاسخ می‌دهیم.