تجویز طب سنتی برای درمان گیاهی سردردهای مختلف

شما هم از آن دسته افرادی هستید که به طور مرتب دچار سردرد می‌شوید؟ برای درمان سردرد خود به طور مرتب از انواع مسکن‌ها مانند استامینفون، پروفن و ژلوفن استفاده می‌کنید؟ چرا درمان گیاهی سردرد و روش‌های طب سنتی که برای رفع آن در نظر گرفته شده را به کار نمی‌گیرید؟ اولین قدم برای درمان این بیماری رایج، تعیین نوع سردرد و علت ابتلا به آن است. تا کنون بیش از صد نوع سر درد مورد شناسایی قرار گرفته است که علت ابتلا به آن‌ها و روش درمان آن‌ها با یکدیگر متفاوت است.

برای آشنایی با انواع سردرد، علت ابتلا به آن، روش‌های درمان خانگی و داروهای گیاهی رایج برای درمان سردرد با با این مطلب داروپلاس همراه باشید.

معرفی انواع سردرد

برای یافتن روش درمان سر درد ابتدا باید نوع سردرد مشخص شود. با وجود بیش از صد نوع سر درد، همه‌ی آن‌ها را می‌توان در دو دسته‌ی کلی تقسیم‌بندی کرد، سردرد‌های اولیه و سردرد‌های ثانویه.

سردرد اولیه، سردردی است که به دلیل بیماری دیگری ایجاد نشده است. دلایل ابتلا به این نوع سردرد شامل استرس، کمبود خوابی، مصرف الکل، خستگی، گرسنگی و مصرف برخی ازغذاهای فرآوری شده است. سردردهای میگرنی، خوشه‌ای و سردردهای سینوزیتی متعلق به این گروه هستند.

 سردردهای ثانویه به دلیل ابتلا به برخی بیماری‌ها، آسیب‌ها و یا برخی عفونت‌ها ایجاد می‌شود و می‌توان آن‌ها را از بی‌خطر تا خیلی خطرناک رده بندی نمود. همچنین میتوانید به سادگی با روش های خانگی برای درمان سردرد سینوسی رپردازید

سردرد خوشه‌ای

سردردهای خوشه‌ای مجموعه‌ای از سردردهای کوتاه، اما بسیار شدید هستند. این سردردها ممکن است در طول روز چندین بار تکرار شوند. آن‌ها به طور ناگهانی شروع می‌شوند، بعد از حدود 10 دقیقه به اوج می‌رسند و حدود 30 تا 90 دقیقه ادامه خواهند یافت. در دوره‌های حمله معمولاً این چرخه چند بار در طول روز تکرار خواهد شد. این سردردها دارای حملات ریتمیک هستند و معمولاً در زمان‌های مشخصی از روز روی می‌دهند، به طوری که به آن‌ها سردردهای ساعت زنگ‌دار گفته می‌شود.

حملات سردردهای خوشه‌ای به صورت دوره‌ای رخ می‌دهند. در طول دوره‌ی حمله، سردردها مرتباً اتفاق می‌افتند. هر دوره‌ی حمله می‌تواند بین چند روز تا چند ماه ادامه داشته باشد. بین دوره‌های حمله ممکن است چند هفته تا چند سال فاصله وجود داشته باشد و در آن زمان هیچ سردردی مشاهده نشود.

در این نوع سردردها، احساس درد معمولاً فقط مربوط به یک طرف سر است و در طول دوره، در همان سمت باقی می‌ماند. در بعضی موارد نادر ممکن است در دوره‌های بعدی، احساس درد در سمت دیگر سر تجربه شود.

 سردردهای خوشه‌ای معمولاً درد شدیدی ایجاد می‌کنند که از طرف بیماران مانند احساس سوراخ شدن و همراه با سوزش توصیف می‌شود. ممکن است بعضی افراد آن را به صورت ضربان‌دار احساس کنند. احساس درد معمولاً از اطراف یک چشم آغاز می‌شود و به سمت پیشانی، بینی، گونه و لثه‌های آن سمت سر گسترش می‌یابد.

علت بروز سردردهای خوشه‌ای مشخص نیست، ولی محققان احتمال می‌دهند با بخش هیپوتالاموس مغز که دمای بدن، گرسنگی و تشنگی را کنترل می‌کند مرتبط باشد.

علائم سردرد خوشه‌ای:

• احساس بی‌قراری
• خون افتادن، متورم شدن و کوچک شدن مردمک و افتادگی پلک چشم در سمتی که دچار درد شده است.
• گرفتگی، انسداد یا آبریزش بینی در سمتی که دچار درد شده است
• رنگ پریدگی
• تعریق صورت

سردرد میگرنی

بیماری میگرن که به عنوان یک بیماری عصبی شناخته می‌شود، سردردهای شدید و ناتوان‌کننده‌ای را به دنبال خواهند داشت. این سردردها معمولاً نبض‌دار هستند و فقط در یک طرف سر احساس می‌شوند. شدت حملات میگرنی و فاصله‌ی بین حملات در بین بیماران مختلف متفاوت است.

برخی بیماران پیش از آغاز سردردهای میگرنی با یک علامت هشداردهنده مواجه می‌شوند، این علامت هشداردهنده هاله نام دارد. علت اصلی ابتلا به سردردهای میگرنی هنوز توسط محققان مشخص نشده‌اند، با این حال می توان به برخی عوامل مرتبط با این سردردها اشاره کرد.

 یکی از این عوامل مهم مرتبط با ابتلا به سردردهای میگرنی، عامل ژننتیکی است. بیشتر افرادی که به این نوع سردردها مبتلا هستند دارای سابقه‌ی خانوادگی هستند. برخی از عوامل محیطی نیز در آغاز سردرد بیماران مبتلا به میگرن موثر هستند.

این عوامل عبارتند از:

• استرس
• آب و هوا
• صداهای بلند
• بوهای شدید
• گرسنگی
• مصرف غذاهای پرادویه
• مصرف کافئین
• خستگی
• تغییرات هورمونی
• قاعدگی
• یائسگی

• با موثرترین روش‌های درمان میگرن در خانه آشنا شوید

سردرد سینوزیتی

سردردهای سینوزیتی به دلیل عفونت سینوسی ایجاد می‌شوند. عفونت باعث درد و فشار در سینوس‌ها می‌شود. سینوس‌ها فضاهای پر از هوا در داخل پیشانی، استخوان گونه و پشت بینی هستند. مهم‌ترین کارکرد سینوس‌ها تولید مخاط رقیق است. مخاط‌ها نقش مهمی در تصفیه‌ی هوای وارد شده به دستگاه تنفس دارند.

هوای تنفس شده برای وارد شدن به ریه باید از سینوس‌ها عبور کند. این مخاط‌ها، گرد و غبار، آلاینده‌ها و باکتری‌های همراه هوا را جذب کرده و از طریق بینی تخلیه می‌کنند. ممکن است سینوس‌ها به دلیل واکنش‌های آلرژیک یا ابتلا به عفونت متورم شوند و مخاط بیشتری تولید کنند. افزایش مقدار مخاط‌ها، کانال‌های تخلیه را مسدود می‌کند. تجمع مخاط‌ها باعث ایجاد فشار در سینوس‌ها و ایجاد احساس درد می‌شود.

علائم سردرد سینوزیتی:

• تب
• گرفتگی بینی
• ترشح مخاط غلیظ و تیره رنگ از بینی
• احساس گرفتگی گوش‌ها
• متورم شدن صورت

 برای خلاص شدن از سردردهای سینوزیتی ابتدا باید علت اصلی ابتلا به این بیماری را درمان کرد. با این حال برخی اقدامات می‌توانند در کاهش فشار وارد شده به سینوس‌ها و درمان موقت سردرد موثر باشند.

این اقدامات عبارتند از:

• استفاده از کمپرس آب گرم در قسمت پیشانی
• مصرف ضداحتقان بینی برای کاهش تورم سینوس
• استفاده از اسپری یا قطره ی بینی برای رقیق کردن مخاط
• به کارگیری دستگاه بخور به منظور گرم و مرطوب کردن هوای مورد استنشاق

علل بروز سردردهای شدید

اکثر سردردهای شدید بر اثر عواملی مانند سبک زندگی، استرس، تغییرات آب ‌و هوایی، مصرف بیش از حد کافئین، یا کمبود خواب ایجاد می‌شوند. استفاده‌ی بیش از اندازه از مسکن‌ها نیز می‌تواند یکی دیگر از دلایل ابتلا به سردردهای شدید باشد.

داروی گیاهی برای سر‌درد عصبی

افرادی که به صورت مرتب به سردرد مبتلا می‌شوند، به علت مقاومت بدن در برابر مصرف دارو و عوارض داروهای شیمیایی ترجیح می‌دهند مصرف این داروها را کنترل کرده و از روش‌های‌ درمان گیاهی سردرد استفاده کنند. یکی از روش‌های طبیعی مورد توجه این بیماران، مصرف داروهای گیاهی برای درمان سر درد است. از قرن‌ها قبل در تمام فرهنگ‌های موجود بر روی کره‌ زمین داروهای متفاوتی برای درمان سردرد مورد استفاده قرار گرفته است.

بسیاری از گیاهان دارویی مورد استفاده توسط انسان‌ها در قرون گذشته به سرعت مورد حمایت جامعه‌ی علمی مردن قرار گرفته‌اند. با این حال بهتر است قبل از آغاز مصرف این گیاهان دارویی با پزشک خود مشورت نمایید. در ادامه با تعدادی از این گیاهان دارویی آشنا خواهیم شد.

نعناع و تسکین سردرد

یکی از روش‌های درمان گیاهی سردرد مصرف نعنا است. مصرف دم‌نوش نعنا اثرات تسکین دهنده‌ی موثری در بهبود سردرد دارد، ولی بر اساس برخی شواهد، استفاده‌ی موضعی از روغن نعنا بر روی پیشانی حتی از مصرف این دمنوش گیاهی نیز موثرتر خواهد بود.

روغن نعنا که حاوی منتول است می‌تواند با کمک به شل کردن عضلات منجر به تسکین سردرد شود. مصرف این روغن با کنترل جریان خون بدن و باز کردن مسیر سینوس‌ها اثر‌بخشی مهمی در درمان سردرد دارد.

رفع سردرد با زنجبیل

زنجبیل به عنوان یکی از موثرترین داروهای گیاهی برای درمان سر درد شناخته می‌شود. زنجبیل حاوی یک نوع روغن طبیعی است که ترکیبات شیمیایی آن در درمان التهاب، حالت تهوع و استفراغ نیز مفید هستند.

زنجبیل همچنین می‌تواند باعث افزایش سطح سروتونین گردد. سروتونین یک پیام‌رسان شیمیایی است که به عنوان هورمون شادی نیز شناخته می‌شود. افزایش سطح این ماده در بدن می‌تواند به کاهش التهاب و توقف سردرد کمک کند. از دیگر مزایای زنجبیل می‌توان به تقویت سیستم ایمنی بدن و افزایش انرژی اشاره کرد.

تاثیر اسطوخودوس بر سردرد

اسطوخودوس یک گیاه دارویی با خواص تسکین دهنده است که مصرف آن جهت درمان طیف مختلفی از بیماری‌ها ازدرمان سردرد گرفته تا کاهش اضطراب و افسردگی توصیه می‌شود.

استنشاق روغن اسطوخودوس می‌تواند به درمان سردردهای میگرنی و کاهش شدت سردرد کمک کند. مالیدن محلول رقیق شده‌ی روغن اسطوخودوس بر روی شقیقه‌ها نیز می‌تواند مفید باشد. مصرف خوراکی این روغن در دوزهای بالا ممکن است باعث ایجاد مسمومیت گردد.

عصاره‌ تاناستوم و تسکین میگرن

یکی از داروهای گیاهی سردرد که در طب سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد عصاره‌ تاناستوم است. گیاه تاناستوم یا بابونه‌ی گاو چشمی حاوی انواع مختلفی از ترکیبات فعال مانند فلاونوئیدها و روغن‌های فرار است. مهم‌ترین ترکیب درمانی این گیاه  پارتنولید نام دارد که در برگ‌های آن یافت می‌شود.

پارتنولید با کارکرد خود در بدن نقش مهمی در کاهش سر درد دارد، این کارکردها عبارتند از:

• مهار گیرنده‌های سروتونین
• جلوگیری از ترشح پلاکت‌های خون در مولکول‌های ملتهب شده
• جلوگیری از ملتهب شدن رگ‌های خونی مغز
• جلوگیری از اسپاسم عضلاتی

همچنین شواهدی در اثر بخشی عصاره‌ تاناستوم در کاهش حالت تهوع و حساسیت نسبت به نور و صدا در زمان سر درد وجود دارد.

عصاره‌ تاناستوم جهت مصرف خوراکی تهیه شده است و باید قبل از مصرف رقیق گردد. بهتر است حدود 10 تا 20 قطره از این عصاره‌ گیاهی را به یک لیوان آب یا آب‌میوه اضافه نمایید. این کار را می‌توان تا 4 بار در روز تکرار کرد. در صورت تمایل به استفاده‌ طولانی مدت از این محصول (بیش از چهار ماه) بهتر است با پزشک خود مشورت نمایید.

مصرف این داروی گیاهی در موارد زیر توصیه نمی‌شود:

• در صورت حساسیت نسبت به گیاهان تیره‌ کاسنی
• در صورت مصرف داروهای ضدانعقادی و ضد‌پلاکتی
• در صورت مصرف داروهای ضد‌التهاب غیر‌استروئیدی
• دو هفته قبل از عمل جراحی

دمنوش گیاهی برای رفع سر درد

در صورت ابتلا به سردرد مصرف نوشیدنی‌های گرم می‌تواند بسیار آرام‌بخش باشد. برخی از دم‌نوش‌های گیاهی حاوی موادی هستند که اثر تسکین بخش دارند. مصرف این دمنوش‌ها برای کمک به درمان سردرد یکی از بهترین راه حل‌های درمانی است. تعدادی از این دم‌نوش‌ها عبارتند از:

 دم‌نوش پوست درخت بید

از هزاران سال پیش، خواص درمانی پوست درخت بود مورد توجه انسان‌ها بوده است. این داروی گیاهی حاوی ماده‌ای به نام سالیسین است که خواصی مشابه با خواص آسپرین دارد و جهت درمان و تسکین درد می‌توان از این دم‌نوش استفاده کرد. کودکان، زنان باردار و شیرده، افرادی که از داروهای رقیق کننده‌ی خون استفاده می‌کنند و یا نسبت به داروی آسپرین حساسیت دارند، باید از مصرف این دم‌نوش خودداری نمایند.

دم‌نوش میخک

میخک به عنوان یک ادویه‌ی با ارزش که دارای خواص درمانی نیز هست، در سراسر جهان شناخته شده است. خواص ضد‌میکروبی، ضد‌ویروسی و ضد‌ درد دم‌نوش میخک از قرن‌ها پیش مورد توجه انسان‌ها بوده و از این داروی گیاهی برای درمان سردرد استفاده می‌کرده‌اند.

برخی از ترکیبات موجود در میخک می‌تواند بر روی روند درمان اثر معکوش داشته باشند. بنابراین توصیه می‌شود از مصرف این دمنوش پس از انجام عمل‌های جراحی و در صورت مصرف داروهای رقیق‌کننده‌ خون خودداری فرمایید.

دم‌نوش بابونه

بابونه با خواص ضدالتهاب و آرام‌بخش خود یکی از بهترین دم‌نوش‌های گیاهی برای تسکین سردرد است. التهاب، استرس و اضطراب از دلایل اصلی ابتلا به سردرد هستند که با مصرف این دم‌نوش گیاهی می‌توان آن‌ها را کنترل نموده و کاهش داد.

در صورت داشتن حساسیت نسبت به گل همیشه بهار، گل مروارید یا گل بابونه، مصرف داروهای رقیق‌کننده‌ خون و انجام عمل جراحی پیوند عضو از مصرف این دم‌نوش گیاهی خودداری فرمایید.

ادویه‌های موثر در درمان سردرد

در صورت ابتلا به سردرد، با افزودن تعدادی از ادویه‌جات طبیعی به رژیم غذایی خود می‌توانید مدت طول زمان هر سردرد را کاهش داده و فاصله‌ی بین سردردها را مدیریت نمایید. تعدادی از ادویه‌های مفید برای درمان سردرد عبارتند از:

• زردچوبه: این ادویه‌ی محبوب حاوی ماده‌ای به نام کوکومین با خواص دارویی فراوان است. کورکومین می‌تواند از بدن در برابر نورون‌ها محافظت نماید و به درمان سردرد کمک کند.
• بذر گشنیز: از 7000 سال پیش خواص درمانی گشنیز در سراسر جهان مورد استفاده قرار گرفته است. یکی از این خواص دارویی رفع فشار از سینوس‌ها و کاهش سردرد می‌باشد. برای استفاده از خواص ضد‌التهاب بذر گشنیز می‌توان آن‌ها را به آب جوش اضافه نموده و از بخور این دانه‌ی گیاهی استفاده کرد. مصرف خوراکی این دانه‌های گیاهی نیز می‌تواند مفید باشد.
• فلفل قرمز: یکی از گزینه‌های اصلی برای درمان سردرد مصرف فلفل قرمز است. این ادویه‌ی خوش‌طعم با کمک خواص درمانی خود می‌تواند سردرد را کاهش داده و آستانه‌ی تحمل درد را افزایش دهد. این ادویه همچنین باعث تحریک گردش خون و افزایش سرعت هضم غذا می‌شود.

درمان گیاهی سردرد شدید در خانه

یکی از روش‌های درمان گیاهی سردرد مصرف اسانس گیاهان مختلف است. این اسانس‌ها دارای خواص فراوانی هستند و معمولاً به صورت موضعی مورد استفاده قرار می‌گیرند. گیاهانی که مصرف اسانس‌ها می‌تواند در درمان سردرد موثر باشد عبارتند از:

• نعنا
• اسطوخودوس
• گل محمدی

درمان سردرد با گلاب

یکی از مهم‌ترین خواص گلاب در طب سنتی، خاصیت آرام‌بخش بودن آن است. از دیگر خواص گلاب که می‌تواند در درمان سردرد موثر باشند، می‌توان به ضداسترس بودن و کمک به تقویت سیستم ایمنی بدن اشاره کرد.

در دیدگاه طب سنتی بوییدن گلاب می‌تواند سردردهایی را که بر اثر آلودگی هوا و سر و صدا ایجاد شده‌اند درمان کند. استفاده از بخور گلاب برای درمان بیماری‌های تنفسی که منجر به سردرد می‌شوند نیز توسط طبیبان سنتی توصیه شده است.

تسکین درد سر با ماساژ

فارغ از نوع سردرد و دلیل ابتلا به آن، با استفاده از ماساژ، می‌توان درد ناشی از آن را تا حدی زیادی کاهش داد. ایجاد فشار بر روی برخی نقاط سر، گردن، چشم‌ها و کمر می‌تواند با تاثیر گذاشتن بر روی سیستم عصبی به بهبود جریان گردش خون و ریلکس شدن بدن کمک کند و به این ترتیب در تسکین سردرد موثر باشد. تحریک این نقاط خاص می‌تواند باعث انتشار اندورفین، دوپامین و سروتونین در بدن گردد و با رفع تنش ایجاد شده، به از بین رفتن سر درد کمک کند.

رژیم غذایی مناسب در درمان سردرد

داشتن یک رژیم غذایی مناسب می‌تواند در درمان سردرد، به خصوص سردرد‌های ناشی از میگرن بسیار موثر باشد. اولین قدم در مدیریت تغذیه، داشتن یک رژیم غذایی متعادل است. داشتن سه وعده‌ی غذایی همراه با میان وعده و یا 6 وعده‌ی غذایی کوچک که در طول روز پخش شده است، بهترین روش مدیریت رژیم غذایی است. افراد مبتلا به سردرد از نظر حساسیت به غذاهای خاص متفاوت هستند. واکنش نسبت به مواد غذایی مختلف می‌تواند پس از گذشت 72 ساعت بعد از مصرف غذا خود را نشان دهد. به این ترتیب یافتن عوامل موثر بر سردرد می‌تواند بسیار دشوار باشد.

 برای یافتن مواد غذایی تحریک کننده‌ سردرد می‌توان در یک کاغذ مواد غذایی مورد استفاده، زمان، مقدار وعلائم بدن بعد از مصرف آن‌ها را یادداشت نمود و بعد از مدتی به بررسی آن‌ها پرداخت. با این حال می‌توان با مصرف برخی مواد از مواد غذایی که به عنوان غذاهای بی‌خطر شناخته می‌شوند امکان ابتلا به سردرد را کاهش داد.

این مواد غذایی عبارتند از:

• سبزی‌جات نارنجی، زرد و سبز مانند کدو، سیب‌زمینی، هویج و اسفناج
• آب
• برنج، به خصوص برنج قهوه‌ای
• میوه‌های خشک یا کمپوت
• طعم‌دهنده‌ طبیعی مانند وانیل
• شیرین‌کننده‌های طبیعی مانند شربت افرا
• گوشت، مرغ و ماهی تازه

مصرف مواد غذایی زیر می‌تواند احتمال ابتلا به سردرد را افزایش دهند:

• غذاهای فرآوری شده
• تخم مرغ
• گوجه فرنگی
• پیاز
• محصولات لبنی
• نان
• ماکارونی
• مرکبات
• الکل، به ویژه شراب قرمز
• کافئین
• شکلات
• پنیر
• آجیل

سوالات رایج

در این قسمت به برخی از سوال‌های رایج شما درباره‌ی روش‌های درمان سر درد و مواد گیاهی مفید برای درمان خانگی این بیماری پاسخ خواهیم داد.