آشنایی با دارو گیاهی برای سرفه و درمان فوری سرفه خشک

ابتلا به سرفه‌ خشک می‌تواند یک تجربه‌ی ناخوشایند باشد. هر چه مدت زمان این بیماری طولانی‌تر باشد رنج بیشتری را به دنبال دارد. برای تسکین این نوع سرفه‌ها روش‌های بالینی بسیاری وجود دارد. با این حال بعضی از روش‌های درمان خانگی نیز می‌توانند به همان اندازه موثر باشند. استفاده از دارو گیاهی برای سرفه و درمان فوری سرفه خشک توصیه می‌شود که یکی از این روش‌های درمان خانگی است.

سرفه واکنش معمول بدن برای پاک کردن مخاط و مواد تحریک کننده‌ی خارجی از گلو است. همه‌ی افراد برای پاک شدن گلوگاه خود گاهی سرفه می‌کنند، اما ممکن است قرار گرفتن در بعضی شرایط، یا ابتلا به برخی بیماری‌ها باعث ایجاد سرفه‌های مکرر گردد. برای آشنایی با روش‌های درمان خانگی و داروهای گیاهی ضد سرفه با این مطلب داروپلاس همراه باشید.

علت بروز سرفه خشک

عوامل زیادی می‌توانند در ابتلا به سرفه‌های خشک موثر باشند. تعدادی از رایج‌ترین عوامل عبارتند از:

آسم: آسم یک بیماری ریوی است که باعث التهاب و باریک شدن مجاری تنفسی می‌شود. رایج‌ترین علامت ابتلا به این بیماری سرفه است. سرفه‌های مبتلایان به بیماری آسم معمولاً هنگام شب و صبح‌های زود شدید‌تر می‌شود. همچنین عواملی مانند هوای سرد، گرد و خاک و دود باعث تحریک بیشتر ریه‌ها می‌شوند.

رفلاکس معده: شاید از شنیدن این که رفلاکس معده می‌تواند باعث سرفه شود تعجب کنید ولی طبق نتایج یک بررسی پزشکان علت 40% سرفه‌های خشک و مزمن رفلاکس معده گزارش شده است. این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که اسید معده به جای این که به سمت روده حرکت کند وارد مری می‌شود. این اسید عصب‌‌های پایین معده را تحریک می‌کند و باعث سرفه می‌شود.

بیشتر بخوانید : درمان رفلاکس معده

ترشحات پشت بینی: ترشحات مخاط بینی و سینوس‌ها برای بدن بسیار مفید می‌باشند و نقش مهمی در پاک شدن مسیرهای تنفسی فوقانی دارند. با این حال بر اثر تحریک بعضی عوامل مانند آلرژی به گرد و خاک این ترشحات افزایش پیدا می‌کنند. این ترشحات بر خلاف مخاط طبیعی رقیق و آبکی هستند و به راحتی از پشت بینی وارد گلو شده و با تحریک گلو باعث سرفه می‌شوند.

عفونت ویروسی: ابتلا به سرماخوردگی یکی از علل رایج سرفه‌های خشک می‌باشد. علائم سرماخوردگی معمولاٌ بعد از یک هفته درمان می‌‌شوند، اما ممکن است سرفه‌های خشک تا دو ماه بعد از بهبود سایر علائم ادامه داشته باشند. دلیل این سرفه‌ها تحریک مجاری تنفسی پس از ابتلا به بیماری ویروسی است. سرفه‌های مداوم باعث تحریک بیشتر گلو می‌‌شوند و در نتیجه روند بهبود بسیار کند پیش می‌رود.

سایر علل بروز سرفه:

• آمبولی ریه
• سرطان ریه
• فیبروز ریوی ایدیوپاتیک
• نارسایی قلبی
• آلرژی
• سیاه سرفه
• برونشیت
• بلع غیرعادی
• ذات‌الریه
• استرس
• کشیدن سیگار
• قرار گرفتن در معرض برخی از محرک‌های محیطی مانند گرد و غبار، گرده‌ی گل، دود، هوای سرد و خشک، ذرات شیمیایی مانند دی‌اکسید گوگرد یا اکسید نیتریک و …

علائم سرفه‌های خشک

افرادی که دچار سرفه‌های خشک هستند معمولاً علائم دیگری را نیز تجربه خواهند کرد. این علائم معمولاً بعد از سرفه‌های شدید و طولانی مدت مشاهده می‌شوند:

• تهوع
• خس خس
• صدای خشن
• تورم غدد لنفاوی
• سر درد
• گلو درد
• خستگی
• از دست دادن اشتها

بهترین دارو گیاهی برای سرفه

برخی از داروهای گیاهی به دلیل ترکیبات گیاهی ویژه‌ای که درون خود دارند، دارای خواص ضد‌التهابی هستند و باعث کاهش التهاب گلو می‌شوند. این داروهای گیاهی برای درمان سرفه نیز مفید می‌باشند. گیاهانی که در این داروها به کار گرفته می‌شوند معمولا حاوی مقادیر قابل توجهی آنتی‌اکسیدان هستند و به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند.

ترکیبی از عصاره گیاهان مختلف و یا یک گیاه خاص که درون یک دارو گیاهی خاص قرار گرفته، می‌تواند برای برطرف کردن سرفه شما معجزه کند. در ادامه با بهترین داروهای گیاهی ضد سرفه آشنا می‌شویم.

• با بهترین دارو گیاهی خلط ‌آور از شر سرفه خلاص شوید
• هر آن چه درباره عوارض شربت برون کلد باید بدانید

تیموس دارو گیاهی ضد سرفه

یکی از گیاهانی که برای درمان سرفه مورد استفاده قرار می‌گیرد گیاه تیموس یا آویشن باغی است. تیموس دارای خواص آنتی‌اکسیدانی، آنتی‌باکتریال، آنتی‌ویروس و ضد قارچ است و به کمک این خواص خود می‌تواند مانع رشد باکتری‌های عامل عفونت دستگاه تنفسی گردد.

این گیاه دارویی که حاوی تیمول و کارواکرول است، با تحریک مژک‌های بخش فوقانی دستگاه تنفسی می‌تواند باعث افزایش ترشح مخاط شود و به این ترتیب به خروج مخاط از بدن کمک کند. خروج مخاط اضافی از بدن تاثیر مستقیمی بر روی کاهش سرفه دارد. عصاره تیموس همچنین با ممانعت از اتصال هیستامین استیل کولین و نوراپی نفرین به گیرنده‌هایشان، در کاهش سرفه‌های خشک نیز موثر است.

عصاره‌ی ختمی داروی خلط آور ضد سرفه

عصاره‌ ریشه‌ گل ختمی یکی از بهترین داروهای گیاهی ضدسرفه است که در مناطقی با آب و هوای معتدل می‌روید. گل ختمی یک گیاه دارویی چند ساله است که از دوران باستان برای درمان گلو درد و سرفه مورد استفاده قرار می‌گرفته است. ریشه‌ی گل ختمی حاوی مقدار قابل ملاحظه‌ای موسیلاژ می‌باشد. این ترکیب تسکین بخش، ریشه‌ی گل ختمی را به یک داروی مفید برای درمان سرفه و سرماخوردگی تبدیل کرده است.

بر اساس نتایج یک مطالعه در سال 2019 ریشه‌ی گل ختمی با ایجاد یک پوشش محافظ درون دهان و گلو می‌تواند از تحریک و تورم آن‌ها جلوگیری کند و به این ترتیب شرایط تنفسی بیماران را تسکین بخشد. ریشه‌ گل ختمی دارای خواص ضد باکتری نیز می‌باشد. این گیاه دارویی دارای آنزیمی است که می‌تواند به شل شدن مخاط کمک کند. یکی از مهم‌ترین خواص ریشه‌ی گل ختمی خاصیت خلط آوری آن است که با کمک آن می‌تواند سرفه‌های ناشی از سرماخوردگی، برونشیت و سایر بیماری‌های دستگاه تنفسی را تسکین بخشد.

عوارض جانبی

عصاره‌ی گل ختمی می‌تواند باعث ایجاد ناراحتی در معده شود. برای جلوگیری از این عارضه بهتر است همراه با مایعات فراوان مصرف شود. مصرف ریشه‌ی گل ختمی توسط کودکان به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.

اکیناسه داروی قوی پیشگیری از سرماخوردگی

عصاره اکیناسه که به آن سرخارگل نیز گفته می‌شود، یکی از محبوب‌ترین گیاهان دارویی برای درمان سرفه در سراسر جهان است. خواص دارویی این گیاه اولین بار توسط بومیان آمریکایی مورد استفاده قرار گرفت ولی امروزه به عنوان داروی سرماخوردگی کاملاً شناخته شده است.

گیاه اکیناسه حاوی ترکیباتی مانند اسید کافئیک، آلکامیدها، اسیدهای فنلیک، اسید رزمارینیک، پلی‌‌استیلن‌ها می‌باشد. همچنین سرشار از آنتی‌اکسیدان و ترکیب دیگری به نام آلکامید است. آلکامیدها در فعال‌تر کردن و سرعت بخشیدن به فعالیت آنتی‌اکسیدان‌ها موثر می‌باشند.

این ترکیبات به تقویت سیستم ایمنی بدن و مقابله با عفونت‌ها و ویروس‌ها کمک‌‌ می‌کنند. با مصرف اکیناسه روند درمان بیماران نیز سرعت بیشتری پیدا می‌کند. به این ترتیب اکانیسه به عنوان یکی از قوی‌ترین داروهای پیش گیری و درمان سرماخوردگی شناخته می‌شود.

درمان سرفه‌ خشک حساسیتی در خانه

بعضی از افراد به گرده‌ی گل، حیوانات، هاگ، کپک یا گرد و غبار حساس هستند یا نسبت به آن‌ها آلرژی دارند. آلرژی حساسیت سیستم ایمنی بدن نسبت به بعضی موارد خاص است. تحریک بدن نسبت به مواد آلرژی‌زا باعث واکنش بدن می‌شود و سرفه را به دنبال خواهد داشت. سرفه‌های آلرژیک معمولاً پایدار نیستند و با مصرف داروهای بدون نسخه نیز قابل درمان هستند.

آلرژی همچنین می‌تواند باعث ایجاد ترشحات پشت بینی گردد. مواد حساسیت‌زا با تحریک مجاری بینی باعث ایجاد التهاب می‌شوند. برای رفع این مشکل غشای بینی مخاط بیشتری به وجود می‌آورد تا با کمک آن مواد حساسیت‌زا را به دام بیندازد. اما این تجمع مایعات ممکن است به پشت گلو بریزد و باعث ایجاد سرفه‌های بیشتری شود. شدت و مدت سرفه‌های ناشی از حساسیت به میزان تماس با مواد حساسیت‌زا بستگی دارد. بنابراین تا زمانی که مواد آلرژی‌زا باقی بمانند سرفه نیز ادامه خواهد داشت.

برای درمان سرفه های ناشی از آلرژی روش‌های درمانی متفاوتی وجود دارد:

مصرف مایعات: تأمین مایعات مورد نیاز بدن به جلوگیری از خشک شدن و تحریک گلو کمک می‌‌کند. نوشیدن آب و سایر مایعات می‌تواند باعث شست‌و‌شوی گلو و از بین رفت مواد آلرژی‌زا از روی آن گردد.

خودداری از مصرف سیگار: قرار گرفتن در معرض دود سیگار، حتی اگر فرد دیگری در حال استعمال سیگار باشد می‌تواند در تشدید سرفه‌های ناشی از حساسیت موثر باشد.

مصرف برخی گیاهان دارویی نیز برای درمان سرفه‌های خشک حساسیتی موثر هستند، مانند:

• عسل
• پیاز قرمز
• سیر
• نعنا
• آناناس
• فلفل سیاه

غرغره‌ آب نمک و رفع سرفه

غرغره‌ آب و نمک یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای درمان سرفه است. غرغره‌ی آب و نمک می‌تواند با کاهش مخاط پشت حلق، نیاز به سرفه را کاهش دهد. استفاده از این دهان‌شویه‌ ارزان و خانگی می‌تواند به جلوگیری از ابتلا به عفونت‌های دهان و گلو به خصوص در افرادی که تحت شیمی درمانی و پرتودرمانی هستند کمک کند. همچنین در جلوگیری از ابتلا به عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی و کاهش علائم بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا، مونونوکلئوز و عفونت‌های سینوسی موثر است.

استفاده از غرغره‌ی آب نمک می‌تواند جایگزینی برای استفاده از دهانشویه‌های دارویی باشد. برای استفاده از این محلول کافی است یک قاشق چای خوری نمک را در یک لیوان بزرگ آب گرم حل کنید. سپس آن را چند بار در روز غرغره کنید.

مصرف این دارو برای کودکان خردسالی که ممکن است آب نمک را ببلعند توصیه نمی‌شود.

عسل و آبلیمو برای درمان سرفه

ترکیب عسل و لیمو به عنوان یک درمان سنتی برای سرفه‌های خشک، در جامعه‌ی پزشکی نیز از اعتبار قابل توجهی برخوردار هستند. عسل و آبلیمو هر کدام به صورت جداگانه دارای خواص فراوانی برای درمان سرفه هستند، اما ترکیب این دو ماده‌ی خوراکی، مزایای درمانی آن‌ها را دو برابر می‌کند و برای بند آوردن سرفه شما معجزه می‌کنند.

عسل با خواص ضد‌باکتریایی دارد و با کمک خاصیت چسبناک خود، یک لایه‌ محافظ و تسکین بخش بر روی گلو تشکیل می‌دهد. در کنار آن آبلیمو سرشار از ویتامین C است و می‌تواند به سیستم ایمنی بدن کمک کند. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در آبلیمو هم نقش مهمی در ترمیم سلول‌های آسیب‌دیده گلو دارند. اما این دو کنار هم که ترکیب می‌شوند، به درمانگری خارق‌العاده تبدیل می‌شوند. برای این منظور می‌توانید مخلوط یک قاشق عسل، یک لیوان آب ولرم و یک قاشق آب لیمو ترش تازه را نوش جان کنید تا سرفه کردنتان قطع شود.

محصولات پروبیوتیک

یکی دیگر از داروهای خانگی برای درمان سرفه محصولات پروبیوتیک هستند. پروبیوتیک‌ها میکروارگانیسم‌های زنده‌ای هستند که از طریق غذاهای تخمیر شده یا مکمل‌هایی غذایی وارد بدن می‌شوند. پروبیوتیک‌ها دارای فواید سلامتی بی‌شماری هستند و از طریق کاهش پاسخ التهابی بدن می‌توانند تا حدی باعث تسکین سرفه‌ها شوند.

این میکروارگانیسم‌ها با تقویت سیستم ایمنی بدن احتمال ابتلا به سرماخوردگی و عفونت‌های تنفسی را کاهش می‌دهند و باعث کوتاه‌تر شدن دوره‌ی  بیماری و تجربه‌ علائم خفیف‌تری می‌شوند.

آویشن و تسکین سرفه

از قرن‌ها پیش گیاه آویشن به عنوان دارو گیاهی برای درمان سرفه مورد استفاده قرار می‌گرفته است. این داروی گیاهی، تسکین بخش انواع سرفه‌ی خشک، خلط دار، برونشیت و … می‌باشد. آویشن به عنوان یک خلط‌آور با رقیق کردن مخاط باعث می‌شود به راحتی با سرفه از بدن دفع شوند. همچنین برگ‌های این گیاه حاوی ترکیباتی به نام فلاونوئید می‌باشند که تسکین بخش عضلات برونش هستند و به شل کردن این عضلات کمک می‌کنند.

آویشن دارای خواص ضد‌باکتری، ضد‌قارچی، ضد‌ویروسی است و در کاهش سرفه‌های مرتبط با آلرژی و عفونت‌های مجاری هوایی فوقانی و تحتانی موثر می‌باشد. مصرف آویشن در دوران بارداری و شیر‌دهی و همچنین برای کودکان زیر ده سال به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.

دیگر گیاهان موثر در رفع سرفه

زنجبیل: این گیاه دارویی برای اینکه خواص ضد‌باکتری و ضد‌التهابی دارد، محبوب است. زنجبیل با تولید مخاط به پاکسازی گلو و تسکین سرفه کمک می‌کند. خواص ضد‌التهابی زنجبیل موجب شل شدن غشاهای موجود در مجاری تنفسی می‌شود و به این ترتیب در کاهش سرفه‌ها موثر است. با قرار دادن ریشه‌ی پوست کنده شده‌ی زنجبیل، می‌توان چای زنجبیل تهیه کرد. افزودن مقداری عسل به آن می‌تواند اثر بخشی آن را بیشتر کند.

زردچوبه: یکی از مواد اصلی تشکیل دهنده‌ی زردچوبه، کورکومین است. کورکومین دارای خواص ضد‌التهابی، ضد‌ویروسی و ضد‌باکتری فراوانی است. از قرن‌ها پیش زردچوبه به عنوان یکی از داروهای گیاهی برای درمان برونشیت، آسم و سرفه‌ی خشک مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

با استفاده از زردچوبه می‌توان چای گیاهی تهیه کرد، همچنین اضافه کردن یک قاشق چای خوری زردچوبه به نوشیدنی‌هایی مانند آب پرتقال بسیار مفید می‌باشد.

آناناس: بروملین یکی از آنزیم‌های موجود در آناناس است. این آنزیم دارای خواص ضد‌التهابی فراوانی می‌باشد و با کمک به رقیق کردن مخاط گلو به کاهش سرفه‌های خشک کمک می‌کند. یکی دیگر از خواص بروملین کمک به  کاهش التهاب گلو می‌باشد، بنابراین مصرف آناناس بهترین روش برای درمان سرفه‌های ناشی از آلرژی است.

نعنا: یک دارو گیاهی مناسب دیگر برای کاهش سرفه‌های خشک نعنا است. نعنا دارای خواص ضد‌‌باکتری، ضد‌ویروسی و ضد‌التهابی است. منتول موجود در نعنا می‌تواند با تسکین اعصاب گلو به کاهش سرفه‌های خشک کمک کند.

روش‌های مختلفی برای مصرف نعناع وجود دارد. یکی از متداول‌ترین روش‌ها، تهیه‌ی چای نعنا می‌‌باشد. بهترین زمان برای مصرف چای نعنا قبل از خواب است تا بتوان از آن برای تسکین سرفه‌های شب استفاده کرد.

مریم گلی: این گیاه دارویی با کمک خواص ضد‌عفونی کننده و آنتی‌اکسیدانی خود، به کاهش التهاب گلو کمک می‌کند و باعث کم شدن سرفه‌های خشک ناشی از سرماخوردگی و آنفولانزا می‌شود.

چه زمان برای سرفه به پزشک مراجعه شود؟

در اغلب موارد سرفه‌ها به کمک درمان‌های خانگی برطرف می‌شوند و استفاده از دارو گیاهی برای رفع سرفه این مشکل را تا حد زیادی حل می‌کند. اما اگر هر یک از علائم را در خود مشاهده کردید به شما توصیه می‌کنیم حتما به یک پزشک مراجعه فرمایید. چرا که ممکن است دچار عفونت ویروسی یا باکتریایی خاصی شده باشید و برای بند آمدن سرفه‌ها ابتدا باید عامل بیماری‌زا را حذف کنید. این علائم عبارتند از:

• تب
• تنگی نفس
• خس خس سینه
• احساس خفگی
• استفراغ
• احساس درد در قسمت قفسه‌ سینه
• سابقه‌‌ ابتلا به آسم
• تنگی نفس
• احساس مشکل در بلع غذا
• مشکلات گوارشی
• فشار خون بالا
• ناراحتی قلبی
• دردهای عضلانی
• کم کردن غیر قابل توجیح وزن
• سرفه در نوزادان کمتر از 6 ماه
• سرفه‌ همراه با خون
• احساس ضعف
• از دست دادن اشتها
• عرق شبانه
• ادامه‌ سرفه بعد از گذشت 10 روز

چه دارو گیاهی برای سرفه کودکان خوب است؟

سرماخوردگی و سرفه یکی از بیماری‌های شایع در میان کودکان است. تا زمانی که سرفه شدید نباشد یا علائم جدی دیگری نیز به همراه نداشته باشد، بهترین راه حل استفاده از روش‌های درمانی خانگی است. در صورتی که علائم زیر در کودک شما مشاهده شد سریعاً به پزشک مراجعه فرمایید:

• ادامه‌ی سرفه بعد از 10 روز
• ادامه‌ی تب بیش از 38 درجه بعد از 3 روز
• تنفس سخت
• احساس درد در قفسه‌ی سینه
• کشیده شدن عضلات به سمت بالا با هر تنفس
• دست زدن یا کشیدن گوش (می‌تواند نشان دهنده‌ی عفونت گوش باشد.)

استفاده از دارو گیاهی برای سرفه‌ کودکان بدون مشورت با پزشک به هیچ وجه توصیه نمی‌‌شود. با این حال می‌توان با استفاده از برخی روش‌های خانگی روند درمان کودک را تسریع کرد:

مراقب باشید کودک به اندازه‌ی کافی مایعات مصرف نماید. آب می‌تواند در مرطوب نگه داشتن مسیر تنفس و مبارزه با بیماری یاری رسان بدن کودک باشد. تأمین رطوبت کافی هوا به تنفس بهتر کودک یاری می‌رساند. وجود رطوبت در هوا به خشک نشدن مجاری تنفسی و سست شدن مخاط کمک می‌کند و در کاهش سرفه موثر می‌باشد. استفاده از رطوبت سازهای هوای سرد ایمن‌تر و موثرتر از رطوبت سازهای هوای گرم هستند. برای کودکان بالای یک سال می‌توان از نوشیدنی‌های حاوی عسل و آویشن نیز استفاده کرد.