تشخیص و درمان میکروب معده (هلیکوباکتری)

هلیکوباکتری از گونه باکتری‌ها بوده علت پدیدار شدن انواع بیماری زخم معده، آسیب به قسمت فوقانی روده کوچک و حتی سرطان روده و معده نیز خواهد بود. این باکتری با نفوذ به سیستم گوارش شروع به تکثیر کرده و اگر بیمار در سریع‌ترین زمان ممکن مورد معالجه و درمان میکروب معده قرار نگیرد، دچار اختلال عملکرد دستگاه گوارش خواهد شد.

هیلکوباکتری به غشاء یا پوسته خاص دیواره معده آسیب رسانده و اسید معده با خاصیت مخرب خود موجب ایجاد زخم‌های خاصی در در سیستم گوارش خواهد شد.

طبق آمار ارائه شده توسط گروه‌های تحقیقاتی بیش از نیمی از جمعیت کره زمین دچار این بیماری هستند. از این رو آشنایی با علائم بروز عفونت معده از اهمیت بالایی برخوردار است. طی این مقاله به دنبال معرفی بیماری عفونت معده، راه‌های تشخیص و درمان میکروب معده خواهیم بود. در صورتی که علاقه‌مند به آشنایی بیشتر با هلیکوباکتری و درمان عفونت معده هستید، تا انتهای مقاله همراه بلاگ علمی داروخانه آنلاین داروپلاس باشید.

هلیکوباکتری (عفونت معده) یا میکروب معده چیست؟

سیستم دستگاه گوارش انسان وظیفه دریافت مواد غذایی، تامین انرژی مورد نیاز بدن، هضم و دفع عناصر مغذی را بر عهده دارد. در این بین اسید معده نقش موثری در هضم انواع مواد غذایی داشته و غشاء معده با پوشش خاص خود در برابر این اسید مقاومت نشان خواهد داد. ورود باکتری خاصی به نام هلیکوباکتر به داخل سیستم گوارش موجب تخریب تدریجی این غشاء قدرتمند شده و تاثیر منفی اسید معده بر بخش‌های تخریب‌شده موجب زخم‌های معده خواهد شد.

این باکتری موجب اختلال در سیستم دستگاه گوارش شده و یکی از اصلی‌ترین دلایل بروز صدمه به قسمت بالایی روده کوچک و بیماری‌های مانند: زخم معده، سرطان روده و معده است. در سراسر جهان حمله این باکتری به افرادی که دسترسی به آب آشامیدنی سالم ندارند، بیشتر از سایرین بوده و کودکان بیشتر از گروه سنی بزرگسال درگیر این میکروب معده هستند. علائم حاد بیماری‌های ذکر شده در بین تمام افراد مشاهده نشده و تنها عده‌ای خاص نیازمند درمان میکروب معده خواهند بود.

علت ایجاد میکروب معده

باکتری خاص به نام هلیکوباکتر در اثر مصرف آب آشامیدنی ناسالم یا مواد غذایی مضر وارد دستگاه گوارش انسان خواهد شد. این میکروب به غشاء معده صدمات متعدد و ادامه‌داری زده که توسط اسید معده تبدیل به زخم‌های دردناکی خواهد شد. میزان آسیب در بین اشخاص متفاوت بوده و در بدترین حالت، بروز بیماری‌های نظیر: سرطان معده، سرطان روده و زخم معده را در پی دارد. افراد که احساس دردهای شدید، ناگهانی و مداوم در دستگاه گوارش خود دارند، باید جهت بررسی وضعیت و مداوا به پزشک متخصص مراجعه نمایند.

علائم تشخیص میکروب معده

اما مهم‌ترین علائم وجود این باکتری در دستگاه گوارش انسان چیست؟ نشانه‌های بروز بیماری‌ها با یکدیگر متفاوت بوده و در صورت آشنایی با علائم اولیه می‌توان از ابتلا و گسترش بیماری جلوگیری نمود

. بیماری میکروب معده نیز دارای دو فاز احساس درد و نشانه‌های کوچک درکنار دردهای طاقت‌فرسا و شدید است. در ادامه هر یک از این مرحله را بررسی خواهیم کرد. هر شخص در صورت اطلاع از مراحل ابتدایی وجود این باکتری در دستگاه گوارش خود، از گسترش و تاثیرات منفی بیشتر این میکروب در امان خواهد بود.

چه احساسی دارید؟

احساس غیرطبیعی در نقاط مختلف جسم انسان نشانه عملکرد نامطلوب بخشی از اعضا بدن است. سیستم دستگاه گوارش هر شخص به‌صورت شبانه‌روزی مشغول به فعالیت بوده و در اثر نوشیدن یا خوردن انواع ماده غذایی احتمال اختلال کارکرد را خواهد داشت. در این بین بروز نشانه‌های خاص و ادامه‌دار احتمال ابتلا به بیماری میکروب معده را افزایش خواهد داد. در صورتی احساس هر یک از علائم زیر را داشتید، به مراکز پزشکی مراجعه و در جستجو علت دقیق آن باشید.

• درد معده
• سوزش سر معده
• زخم معده
• نفخ شکم
• استفراغ
• حالت تهوع
• کم اشتهایی و بی اشتهایی
• افزایش تعداد دفعات باده گلو (آروغ)
• ضعف جسمی و کاهش وزن

بیشتر بخوانید: درمان زخم معده

لازم به یادآوری است که بروز هر یک از این عوامل بیان شده می‌تواند در اثر مشکلات به‌غیر از میکروب معده نیز رخ دهد. در صورت مراجعه به پزشک متخصص، انجام معاینه بالینی و نتایج آزمایشات علت این احساسات آزاردهنده مشخص خواهد شد.

درد میکروب معده (هلیکوباکتری) چگونه است؟

بی‌توجهی به علائم ابتدایی میکروب معده موجب پیشرفت و گسترش این بیماری در نقاط مختلف دستگاه گوارش خواهد شد. احساس دردهای شدید در ناحیه شکمی موجب کلافگی و ضعف جسمانی شدید خواهد شد. از دیگر نشانه‌های آسیب‌رسانی به غشاء دیواره معده و  پیشرفت این میکروب در ناحیه دستگاه گوارش می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

• درد مستمر و شدید معده
• مشکل در بلع غذا و نوشیدنی
• مشاهده خون در اسهال، استفراغ و مدفوع

هر کدام از عوامل اشاره شده نشان از شدت صدمات وارده  به سیستم دستگاه گوارش بوده و شخص در سریع‌ترین زمان ممکن باید به پزشک مراجعه نماید. در صورتی که تشخیص پزشک متخصص مبنی بر ابتلا به میکروب معده بود؛ باید از بهترین روش درمان میکروب معده بر اساس وخامت اوضاع جسمانی بیمار بهره برد.

داروی ضد میکروب معده

پزشک معالج با استفاده متد دارودرمانی سعی در درمان میکروب معده هلیکوباکتری داشته و بر اساس وضعیت جسمی بیمار و شدت گسترش بیماری در دستگاه گوارش نوع خاصی از داروها مورد تجویز خواهد شد. پرمصرف‌ترین گروه‌های دارویی در این متد درمانی به شرح زیر است:

• آنتی بیوتیک:

از این نوع دارو برای ریشه‌کنی انواع باکتری و میکروب استفاده می شوند. از انواع آنتی بیوتیک تجویزی برای درمان میکروب معده می‌توان به : آموکسی سیلین، کلاریترومایسین (با اکسین) ، مترونیدازول (پرژی لیل)، تتراسایکلین (دومایسین) یا تینیدازول (Tindamax) اشاره داشت.

• داروهای کاهنده اسید معده:

با کاهش اسید معده، میزان زخم‌ها کاهش یافته و بدن شروع به ترمیم خود خواهد نمود. امپرازول (نکسیوم)، لانسوپرازول (پریواسید)، امپرازول (Prilosec) و پنتوپرازول (پروتونیکس) از شاخص‌ترین این نوع از محصولات دارویی هستند.
• داروی کاهش سرعت رشد باکتری: بیسموت ساب سالیسیلات با خاصیت ذکر شده در کنار آنتی بیوتیک‌ها موجب کنترل رشد و گسترش انواع میکروب و باکتری در بدن خواهد شد. هرچند ایجاد اسهال در فرد مصرف‌کننده از نکات منفی مصرف آن خواهد بود.

• داروهای مسدودکننده تحریک شیمیایی:

این نسل از داروها از ایجاد واکنش و حساسیت در معده جلوگیری کرده و بدین ترتیب به بهبودی صدمات وارده کمک خواهند نمود. از مهم‌ترین داروهای مسدودکننده هیستامین شیمیایی می‌توان به: سایمتیدین (تاگامت)، فاموتیدین (Fluxid)، پپسید، نیزاتیدین (اکسید) و رانیتیدین (زانتاک) اشاره داشت.

مدت زمان استفاده از این داروها به مدت تقریبی 14 روز به‌صورت مستمر است. بیمارانی که از آنتی بیوتیک-ها و دیگر انواع دارویی در جهت بهبود و درمان میکروب معده بهره نبرند؛ شاهد مقاومت میکروبی و گسترش عفونت در بدن خود خواهند بود.

درمان خانگی میکروب و عفونت معده

استفاده از داروهایی با مبع شیمیایی در قرن‌های اخیر به کمک درمان انواع بیماری‌های دستگاه گوارش آمده و در زمان‌های قبل از آن استفاده از داروهایی با منشاء طبیعی مورد مصرف قرار گرفته است. هر چند با گسترش محصولات دارویی نوین استفاده از درمان‌های طب سنتی رو به کاهش رفت؛ اما این روش درمانی با تکیه بر عناصر و فرآورده‌های طبیعی علاقه‌مندان خاص خود را دارد. بیماری میکروب معده با خوردن انواع نوشیدنی یا خوراکی ناسالم وارد بدن شده و با تغییرات خاص در رژیم غذایی می‌توان به پاکسازی میکروب معده کمک نمود.

از اصلی‌ترین فعالیت‌های خانگی در درمان میکروب معده می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

• افزایش وعده غذایی درکنار کاهش حجم هر وعده.
• مصرف میوه و سبزیجات تازه.
• رعایت تعداد استاندارد جویدن غذا.
• استفاده از انواع غذای دریایی،گوشت و جگر گاو، گوسفند در برنامه غذایی.
• کاهش مصرف نوشیدنی‌های کافین‌دار مانند: قهوه و چایی.
• قطع‌مصرف نوشیدنی‌های الکلی.
• افزایش مصرف پونه، سیر و عسل در رژیم غذایی.
• افزایش مصرف مرکباتی مانند: گوجه فرنگی.

در ادامه با دیگر درمان‌های طب سنتی در درمان میکروب معده همراه بلاگ علمی داروخانه آنلاین داروپلاس باشید.

درمان میکروب معده با عسل

عسل از سری مواد طبیعی در دنیا بوده که پر از شگفتی بوده از مهم‌ترین خواص آن می‌توان به: ضد میکروب، ضد باکتری و ضد التهاب بودن آن اشاره داشت. با کاهش میزان انواع باکتری و میکروب به‌همراه از بین رفتن ورم‌های ناشی از زخم معده به وضعیت سلامت خود برگشته و کارایی سیستم دستگاه گوارش به حالت عادی خود باز خواهد گشت. استفاده از یک قاشق عسل به‌همراه نوشیدنی‌های گرمی مثل: چای یا انواع دمنوش در سه وعده موجب اثرگذاری خاص عسل در درمان عفونت معده خواهد شد.

از اصلی‌ترین و پرمصرف‌ترین ترکیبات درمان میکروب معده همراه با عسل می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

• مخلوط عسل و لیمو
• عسل، گشنیز و رازیانه
• عسل و زنجبیل
• سرکه سیب و عسل
• عسل و شیر گرم
• عسل و دارچین
• عسل و سیاه دانه
• و مصرف عسل با معده خالی (ناشتا) در اول صبح

درمان میکروب معده با سیر

سیر به‌مانند عسل دارای خواص ضد التهاب، ضد میکروب، باکتری و قارچ بوده و بیماران هلیکوباکتری با مصرف روزانه این ماده مغذی شاهد کاهش درصد عفونت دستگاه گوارش خود خواهند بود. استفاده از داروهای آنتی بیوتیک احتمال مقاومت میکروبی را بالا برده و با استفاده از سیر امکان رفع مشکل عفونت معده بدون ایجاد وضعیت نامناسبی وجود دارد. مصرف سیر یا پودر سیر به‌میزان مشخص و طبق برنامه‌ریزی موجب کاهش میکروب در دستگاه گوارش شده و وضعیت جسمی بیمار بهبود خواهد یافت.

درمان میکروب معده در طب سنتی

بسیاری از اشخاص به‌واسطه شرایط ضعیف دستگاه گوارش و ناسازگاری بدن بیمار با داروهای شیمیایی ناچار به استفاده از داروهای طب سنتی خواهند بود. از مهم‌ترین این درمان‌ها می‌توان به مصرف انواع عناصر طبیعی با خاصیت ضد میکروب و ضد التهاب مانند: سیر، عسل، آویشن، شیرین بیان و گوجه فرنگی اشاره داشت. این سبک از درمان میکروب معده به تقویت سیستم گوارشی بیمار پرداخته و از بروز دردهای شکمی، رفلاکس، اسهال و استفراغ جلوگیری به‌عمل خواهد آورد.

شیرین بیان و میکروب معده

استفاده از دمنوش شیرین بیان و آویشن موجب آرامش دستگاه گوارش شده و از بروز درد شمی و نفخ‌های ناشی از اختلال عملکرد معده جلوگیری خواهد نمود. کاهش التهاب، میکروب و عفونت معده به ترمیم زخم معده کمک نموده و بدون ایجاد ذره‌ای مقاومت میکروبی سبب بهبود سلامتی بیمار هلیکوباکتری خواهد شد.

بیشتر بخوانید : از بین بردن نفخ معده

درمان میکروب معده چقدر طول میکشد؟

بر اساس نوع درمان شیمیایی یا طب سنتی طول درمان میکروب معده متفاوت خواهد بود. اما مصرف داروهای شیمیایی دارای دوره درمانی 14 روزه است. پس از انجام مجدد آزمایشات لازم امکان تمدید طول درمان توسط پزشک معالج وجود دارد. اگر از داروهای آنتی بیوتیک بر خلاف دستور پزشک استفاده شود؛ احتمال مقاومت میکروبی بالا خواهد رفت. درمان عفونت معده بر اساس وضعیت جسمانی و شدت گسترش میکروب در دستگاه گوارش اشخاص متفاوت است.

بیشتر بخوانید : درمان رفلاکس معده

چه آزمایش های توصیه می شود؟

پزشک متخصص با بررسی سابقه بیماری‌های دستگاه گوارش در خانواده، حصول نتایج آزمایش و وضعیت تورم شکمی معالجه بیماری هلیکوباکتری را آغاز خواهد نمود. مهم‌ترین آزمایشات در بررسی وضعیت وخامت بیماری میکروب معده عبارت است از:

• آزمایش مدفوع و خون: وجود عفونت روده یا میکروب در روده‌ها را مشخص خواهد نمود.
• آزمایش تنفس اوره: بیمار با نوشیدن مایعی به نام اوره در محفظه کیسه مانندی نفس کشیده و هوای داخل مورد آزمایش قرار خواهد گرفت. مشاهده دی اکسید کربن در آزمایشات نشان از وجود باکتری هلیکوباکتر در معده خواهد بود.
• آندوسکوپی: لوله‌ای به‌همراه دوربین خاص از سمت گلو به معده و روده کوچک فرستاده شده و در صورت لزوم نمونه‌برداری هم انجام خواهد شد.
• CT اسکن: یا اسکن توموگرافی رایانه‌ای که با استفاده از پرتونگاری، تصاویر اعضا داخلی را با کیفیت مطلوبی در اختیار پزشک معالج قرار خواهد داد.

برنامه غذایی برای میکروب معده

با مصرف اصولی مواد غذایی سالم امکان تقویت دستگاه گوارش و معده وجود خواهد داشت. در صورتی که از رژیم غذایی طبیعی و سالم درکنار دوری از دخانیات، مشروبات الکلی و انجام حرکات ورزشی استفاده شود؛ در مدت زمان کمی شاهد تغییرات مثبت در وضعیت بیمار و درمان میکروب معده خواهیم بود. کاهش میزان وعده غذایی و افزایش تعداد وعده غذایی از ایجاد فشار به معده جلوگیری خواهد کرد. مواد مغذی که امکان کمک به درمان عفونت معده را دارد شامل موارد زیر است:

• پروبیوتیک: نوعی باکتری مفید ساکن معده که در ماست و انواع پودر مکمل وجود دارد.
• غذاهای دریایی: جذب اسیدهای چرب امگا3 و 6 موجود در انواع ماهی و میگو؛ روانی روده و کاهش التهاب را در پی خواهد داشت.
• میوه و سبزیجات تازه: مصرف میوه‌های آب‌پز شده و غیر اسیدی مانند: توت فرنگی، تمشک و زغال اخته در کاهش التهاب و میکروب معده نقش ویژه‌ای دارد.
• ایزوتیوسیانات و سولفورافان: کلم، گل کلم و کلم بروکلی دارای مقادیر بالایی ایزوتیوسیانات و سولفورافان هستند. این مواد از شیوع باکتری جلوگیری کرده و در برابر رشد آن مقاومت نشان خواهند داد.

همچنین مصرف مواد غذایی خاصی به شدت دردهای شکمی و افزایش عفونت کمک خواهد کرد. از این رو در مصرف مواد غذایی زیر دقت کرده و مصرف آن‌ها را مدیریت نمایید:

• کافئین: نوشیدنی‌های مانند: شکلات، قهوه و چای به تحریک معده منجر خواهد شد.
• نوشابه گازدار و نوشیدنی الکلی: موجب تحریک و رفلاکس معده خواهد شد.
• ترشی: میوه‌های ترش و انواع ترشی موجب تغییر وضعیت اسید معده شده و درد شکمی ایجاد خواهد کرد.
• تندی: انواع سس و فلفل امکان ایجاد تحریک معده و افزایش درد شکمی را دارد.
• غذاهای چرب: هضم این نوع از غذاها به معده فشار زیادی وارد خواهد نمود.
• کنسرو: غذاهای فرآوری شده و کنسروی دارای انواع نگهدارنده غذایی بوده که موجب التهاب و تحریک معده خواهد شد.

سوالات متداول

در این بخش از مقاله علمی تشخیص و درمان میکروب معده هلیکوباکتری به سوالات احتمالی شما پاسخ داده شده است. جهت دریافت جواب دیگر پرسش‌های خود آن را از طریق بخش نظرات با ما در میان بگذارید.