معرفی روش‌های موثر در بهبود عملکرد کبد

کبد، یکی از اعضای داخلی بدن است که در سمت راست شکم و درست زیر قفس دنده شما قرار دارد. کبد به عنوان یکی از مهم‌ترین اندام­‌های بدن انسان شمرده می‌شود.امروزه با توجه به بیماری‌های زیادی مانند کبد چرب و عملکرد ضعیف کبد، روش‌های مختلف بهبود عملکرد کبد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار شده است.

سبک زندگی روزمره و عادت­‌های زندگی شما می‌­تواند در طولانی مدت بر سلامت کبد شما تأثیر بگذارد. برای بهبود عملکرد کبد بسیار مهم است که مواد غذایی موثر و ضد التهاب، روش کاهش استرس، مایعات مفید و ادویه‌­ها و گیاهان دارویی موثر برای تقویت عملکرد را بشناسید. در ادامه، این این مطلب داروپلاس این موارد را بررسی خواهیم کرد.

کبد دارای دو قسمت بزرگ است که لوب­‌های راست و چپ نامیده می­‌شوند. کیسه صفرا، همراه با قسمت­‌هایی از پانکراس و روده در زیر کبد قرار دارند. کبد و این اندام‌ها برای هضم، جذب و فرآوری غذا با هم، همکاری می­‌کنند. به دلیل موقعیت استراتژیک و عملکرد­­­های چند بعدی ، کبد همچنین مستعد ابتلا به بسیاری از بیماری­‌ها است. گاهی اوقات ممکن است شما متوجه عملکرد غیر­طبیعی کبد خود نشوید اما این بی­‌توجهی به شرایط کبد ممکن است منجر به نارسایی کبدی شود که یک بیماری بسیار خطرناک می‌­باشد.

کبد در یک فرد بالغ به طور متوسط حدود ۱.۶۶–۱.۴۴ کیلوگرم (۳.۷–۳.۲ پوند) وزن دارد و به رنگ قهوه­‌ای مایل به قرمز با چهار لب نابرابر از نظر شکل و اندازه است. کبد بزرگ­‌ترین اندام داخلی و هم بزرگ‌­ترین غده در انسان می‌­باشد. به طور معمول کبد را احساس نمی­‌کنید، زیرا توسط قفسه دنده محافظت می­‌شود.

نشانه اختلال در عملکرد کبد

عملکرد­های اصلی کبد سالم شامل پیش­‌هضم ، پاک­سازی و فیلتر کردن سموم از جریان خون، متعادل­‌سازی عناصر مغذی، تنظیم هورمون‌­ها و سنتز پروتئین است. قبل از عبور خون از دستگاه گوارش و سایر قسمت‌­های بدن ، کبد سم­‌زدایی و متابولیسم داروهای مضر ، مواد شیمیایی و سموم موجود در آن را انجام می­‌دهد. وظیفه اصلی کبد، فیلتر کردن خون ناشی از دستگاه گوارش ، قبل از انتقال آن به بقیه بدن است. کبد همچنین مواد شیمیایی را سم‌­زدایی کرده و داروها را متابولیزه می­‌کند.

در واقع ، کبد شما اجازه تجمع مواد مضر را نمی­‌دهد و وقتی سمی وارد بدن شما می‌­شود ، کبد آن را به سرعت به چیزی که مضر نیست تبدیل کرده تا در نهایت ، دفع شود. با انجام این کار، کبد، صفرا را ترشح می­‌کند که در نهایت به روده باز می­‌گردد. کبد همچنین پروتئین­‌های مهم برای لخته شدن خون و سایر عملکردها را نیز سنتز می‌­کند.

هنگامی که کبد شما به دلیل بیماری کبد به درستی کار نکند، می‌­تواند اثرات جدی بر سلامتی داشته باشد. به همین دلیل است که دانستن چگونگی تشخیص علائم احتمالی کبد مهم است. علاوه بر این، با تشخیص به موقع، کنترل بیشتر بیماری­‌های کبدی آسان‌­تر است. به طور کلی، علایم اولیه بیماری‌ كبد زمانی بروز می‌كند كه این اندام حیاتی آسیب جدی دیده باشد. بیماری کبد همیشه علائم و نشانه­‌های قابل توجهی ایجاد نمی­‌کند. اگر علائم و نشانه­‌های بیماری کبد رخ دهد ، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• رنگ پوست و چشم­ مایل به زرد (زردی)
• درد و ورم شکم
• تورم در پاها و مچ پا
• خارش پوست
• رنگ ادرار تیره
• رنگ مدفوع کمرنگ
• خستگی مزمن
• حالت تهوع یا استفراغ
• از دست دادن اشتها
• ایجاد کبودی به راحتی

چه زمانی باید به دکتر مراجعه کرد؟ اگر علائم و نشانه­‌های بالا مانند خستگی مزمن را به طور مداوم دارید و یا اگر درد شکم شما به قدری شدید است که نمی­‌توانید حرکت کنید، باید فورا به پزشک خود مراجعه کنید.

نکات طلایی در ارتقاع و بهبود عملکرد کبد

برای داشتن کبدی سالم که بتواند به خوبی وظیفه خود را در بدن انجام دهد، می­‌توانید به کارهای توصیه شده در این مطلب عمل کنید. در اینجا، چند مورد از راه‌ کارهای مهم برای بهبود عملکرد کبد را بررسی خواهیم کرد:

مواد غذایی موثر در بهبود کارکرد کبد

اگر به دنبال بهبود عملکرد کبد هستید و می‌خواهید به سادگی با مصرف مواد غذایی به کارکرد بهتر کبد خود کمک کنید، می‌تواند با مصرف برخی مواد غذایی به راحتی به افزایش سلامت خود کمک کنید. در اینجا 14 غذا و نوشیدنی که به شما در بهبود عملکرد کبد کمک می‌كند را معرفی خواهیم کرد:

• سیر
• زنجبیل
• قهوه
• چای سبز
• گوجه فرنگی
• گریپ فروت
• برگ چغندر
• آب چغندر
• انگور
• سبزیجات
• آجیل
• انواع ماهی­ چرب
• روغن زیتون
• لیمو

مواد غذایی ضد التهاب

علاوه بر مواد غذایی که در بهتر کار کردن کبد شما کمک می‌کند، با مصرف برخی مواد غذایی می‌توانید به کاهش و رفع التهاب کمک کرده و در نهایت موجب بهبود عملکرد کبد شوید.

• توت ها
• ماهی چرب
• کلم بروکلی
• آووکادو
• چای سبز
• فلفل
• قارچ
• انگور
• زردچوبه
• روغن زیتون
• شکلات تلخ و کاکائو
• گوجه فرنگی
• گیلاس

ورزش و فعالیت جسمانی

چاقی می‌تواند مولکول­‌های چربی را که در سلول­‌های کبدی جمع و منجر به التهاب و آسیب به بافت اطراف می­‌شوند، ظاهر کند. بنابراین، کاهش وزن تأثیر بسیار مثبتی بر سلامت کبد دارد: هرچه وزن کم‌­تر شود ، کبد سالم‌­تر می­‌شود. این یک فرمول کاملاً ساده است. با کمک ورزش منظم می‌­توانید وزن مناسبی داشته باشید و از سلامت کبد خود حمایت کنید.

علاوه بر این، تحقیقات نشان داده است کسانی که سبک زندگی غیرفعال دارند، در مقایسه با هم‌تایان هم­‌وزنشان که از نظر جسمی فعال هستند، بیشتر دچار بیماری کبدی می­‌شوند.

کاهش استرس و اضطراب

استرس روانی با انواع بیماری­‌های پاتولوژیک و در نتیجه آسیب کبدی از طریق سیستم‌­های متعددی از جمله سیستم عصبی سمپاتیک و سیستم فوق کلیوی همراه است. در مطالعه اخیر مشخص شد که در زمان‌­های پراسترس، سلول­‌های کشنده طبیعی در کبد گسترش یافته و در بعضی موارد منجر به مرگ سلول­‌های کبدی شده و بیماری کبدی را بدتر می­‌کنند.

این مطالعه همچنین نشان داد که استرس، در بخشی از مغز که کبد را کنترل می­‌کند ، باعث تضعیف جریان خون و در نتیجه آسیب کبدی می‌­شود. بنابراین کاهش استرس و اضطراب، سهم بسزایی در بهبود عملکرد کبد دارد.

مصرف مایعات بیش‌تر

کبد، هنگامی که بدن کم آب است تحت تأثیر قرار می­‌گیرد. نوشیدن مقدار زیادی آب برای سم‌­زدایی کبد ضروری است. یک نکته عالی برای نوشیدن آب این است که کمی قطره لیمو در آن اضافه کنید تا صفرا را تحریک کرده و سموم و انقباضات کیسه صفرا را نیز از بین ببرد.

علاوه بر آب نوشیدن چای سبز نیز چربی­‌های مضر بدن را از بین برده، استرس اکسیداتیو (عدم تعادل بین رادیکال‌های آزاد و آنتی‌اکسیدان‌های بدن) را کم‌تر کرده و علائم بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) را از بین می­‌برد.

گیاهان دارویی مفید در تقویت کبد

همانطور که گفته شد مصرف خوراکی‌هایی که به بهبود عملکرد کبد کمک می‌کند روشی ساده و آسان برای جلوگیری از بیماری‌های کبدی است، در این بخش به معرفی گیاهان دارویی که به برای تقویت کبد مفید هستند می‌پردازیم . 10 داروی گیاهی مفید برای بهبود عملکرد کبد عبارت است از:

• خار­شیر (سیلیمارین)
• جینسینگ
• چای سبز
• شیرین بیان
• زردچوبه
• سیر
• زنجبیل
• دانشن
• جینکو بیلوبا
• گون

به همین منظور، شرکت داروسازی دانش­‌بنیان زردبند، قطره خوراکی سیلیمارین زردبند را تولید کرده است که دارای گیاه دارویی ماریتیغال (خار مریم) که با نام علمی Silybum marianum شناخته می­‌شود، می‌­باشد. عصاره برگ این گیاه و بخصوص روغن دانه آن، دارای فلاونوئید­هایی با نام سیلیمارین است که تولید پروتئین را افزایش داده و در نهایت موجب تولید سلول­‌های جدید کبدی می­‌شود.

مصرف سبزیجات خام

سبیزیجات همیشه در افزایش سطح سلامتی انسان موثر عمل کرده، مصرف سبزیجاتی همچون چغندر، کلم بروکلی، هویج، گل‌کلم، خیار و تمامی سبزیجاتی که برگ سبز دارند، به صورت خام، برای سلامت کبد توصیه می­‌شود.

زردچوبه برای سلامت کبد

این ادویه، منبع غنی از کورکومین بوده که یک داروی فعال و قدرتمند ضدباکتریایی، ضدویروسی، ضد­­قارچی، ضدسرطان و ضد التهاب شناخته شده است. همچنین موجب افزایش سلول‌های کبدی و حتی بازسازی آن‌ها نیز می‌شود. افزودن این ادویه به رژیم غذایی، برای افزایش سطح صفرای طبیعی، بسیار مناسب است.

بهبود کارکرد کبد در طب سنتی

امروزه به دلیل اینکه نارسایی‌هایی کبدی و سیروز کبدی از درمان‌های صعب‌العلاج در طب نوین محسوب می­‌شود، بسیاری از بیماران مبتلا به بیماری­‌های کبدی به طب سنتی برای درمان آن روی آورده‌­اند؛ بر اساس آموزه‌های طب سنتی، دستورالعمل‌های ساده‌ای برای مراقبت از کبد وجود دارد که رعایت این تدابیر و دستورالعمل‌ها می‌تواند سلامت کبد شما را تضمین کند:

• پرهیز از مصرف آب یخ، به‌ ویژه در زمان‌هایی که دمای بدن، بالاتر از حد طبیعی است مانند زمان خروج از حمام یا پس از فعالیت‌های سنگین ورزشی و بدنی
• پرهیز از مصرف آب میان غذا و یک ساعت قبل و بعد از صرف غذا
• جویدن کامل لقمه‌های غذا و پرهیز از سریع خوردن
• اجتناب از مصرف روغن‌های مایع تراریخته موجود در بازار و جایگزینی آن­ها با روغن‌های سالمی مانند روغن زیتون، روغن کنجد، روغن ارده کنجد، روغن شحم گاوی، روغن دنبه و روغن زرد
• پرهیز از مصرف نوشابه‌‌های گازدار و خیلی سرد
• پرهیز از مصرف بی‌رویه بستنی‌ها به ‌ویژه بستنی‌های صنعتی
• اجتناب از مصرف مواد غذایی فراوری‌شده صنعتی حاوی مواد نگهدارنده‌‌ای مانند “بنزوات سدیم”
• پرهیز از مصرف فست‌فودها و مواد کمپوتی و کنسروی
• اجتناب از مصرف مواد غذایی لزج مانند ماکارونی صنعتی، لازانیا و پنیر پیتزا
• مزمزه مقداری نمک در ابتدا و انتهای غذا
• پرهیز از پرخوری و درهم‌خوری

پاکسازی فوری کبد چرب

راهکارهای زیادی برای پاکسازی سریع کبد چرب وجود دارد؛ به عنوان مثال مصرف لیمو، لبو، آب لبو، توت­‌ها، انگور، سیر، چغندر، آووکادو، سیب، گردو و بروکلی تاثیر بسزایی در سم‌­زدایی کبد و پاکسازی سریع چربی آن دارد.

علاوه بر این، در بسیاری از موارد، تغییر سبک زندگی می­‌تواند به معکوس کردن بیماری کبد چرب کمک کند. برای درمان سریع کبد چرب از طریق تغییر سبک زندگی، رعایت کردن موارد زیر توصیه می­‌شود:

• اجتناب از مصرف نوشیدنی الکلی و مواد مخدر
• اجتناب از مصرف فست فودها، غذاهای چرب و غذاهایی که در تهیه آن‌ها از روغن‌های صنعتی مضر استفاده شده است؛ زیرا در دراز مدت ممکن است سبب التهاب کبد و به تبع آن سیروز کبدی شود.
• پرهیز از مصرف نوشابه و سایر نوشیدنی­ های شیرین
• کاهش وزن
• تغییر رژیم غذایی (مصرف مواد غذایی غنی از مواد مغذی که دارای چربی­های اشباع نشده، چربی­های ترانس و کربوهیدرات­ های تصفیه شده کم باشد).
• حداقل 30 دقیقه ورزش در بیش­تر روزهای هفته
• کنترل قند خون ، سطح تری­گلیسیرید و سطح کلسترول خون
• عدم استفاده از دوز نامناسب و مصرف بی­رویه استامینوفن؛ زیرا که یکی از عوامل آسیب‌رسان به کبد است
• پرهیز از مصرف بیش از حد چای پر­رنگ و معطر، ترشی و چیپس

قرص پاکسازی کبد

بسیاری از برندها، اقدام به تولید قرص کبد کرده‌اند که برخی از آن‌ها نیز تاثیر چشم­گیری در پاکسازی کبد دارند. این محصولات شامل موارد ذیل می‌شوند:

• کپسول بوستر لیور آرتیمان 30 عدد
• شربت لیور اید حکیم تجارت سهند 200 میلی لیتر
• کپسول لیور اید حکیم تجارت سهند 30 عدد
• کپسول سیناکر اچ تی اس 30 عدد
• قرص میلک تیستل شاری 30 عدد
• کپسول گیاهی روناکارا پیشرو آریا روناک مخصوص کبد 30 عدد

مواد غذایی مضر بر عملکرد کبد

مواد غذایی که می­‌تواند منجر به التهاب و کبد چرب شده و در نهایت عملکرد کبد را مختل کنند به ترتیب زیر است:

• الکل
• غذاهای چرب
• غذاهای قندی
• نوشابه
•  نان سفید
• غذاهای پر­نمک
• گوشت قرمز
• مصرف زیاد میوه

سوالات رایج