حساسیت و آلرژی غذایی درکودکان، بررسی و درمان

طبق تحقیقات انجام شده در سراسر جهان، سالیانه بیش از میلیون‌ها نفر دچار واکنش‌های آلرژی به غذایی می‌شوند که برخی از آنها علائم خفیف و برخی دیگر علائم شدید را تجربه می‌کنند. در صورتی که آلرژی غذایی ایجاد شده دارای واکنش‌های شدید باشد و درمان نشود می‌تواند زندگی فرد را به خطر بیندازید.

تا به امروز هیچ‌گونه درمان قطعی برای حساسیت غذایی کشف نشده است؛ حال شما می‌توانید با یک الگوی غذایی سالم جلوی آلرژی را تا حد زیادی بگیرید یا با یک برنامه غذایی نادرست باعث تشدید علائم آلرژی در بدن شوید. اگر مایلید درباره‌ راه پیشگیری و درمان آلرژی اطلاعات جامع و کاربردی کسب کنید تا انتهای این مطلب با داروخانه اینترنتی داروپلاس همراه شوید.

آلرژی و حساسیت غذایی چیست؟

در حالت نرمال زمانی که یک میکروب وارد بدن می‌شود، سیستم دفاعی بدن نظیر گلبول‌های سفید برای جلوگیری از انتشار میکروب‌ها دست به کار شده و دیواره پوششی میکروب را مورد حمله قرار می‌دهد. این فرآیند به عنوان یک فرآیند کاملا دقیق و اصولی شناخته می‌شود. مشکل زمانی ایجاد می‌شود که دستگاه ایمنی در برخی از موارد به اشتباه مواد غذایی مفید را به عنوان میکروب‌های مهاجم شناسایی کرده و به آن حمله می‌نماید.

این اقدام سیستم دفاعی بدن، همراه با عوارض التهابی است که به آن آلرژی غذایی گفته می‌شود. حساسیت غذایی بیشتر در کودکان سنین پایین رخ می‌دهد اما در حالت‌های مختلف ممکن است در بزرگسالان دیده شود. واکنش دستگاه ایمنی بدن نسبت به مواد غذایی مختلف متفاوت است و ممکن است هر ماده غذایی در بدن افراد به عنوان یک میکروب یا ویروس شناخته شود.

علت بروز آلرژی غذایی

با بررسی دقیق‌تر سیستم ایمنی بدن در هنگام مواجه با مواد غذایی حساسیت‌زا می‌توان بیان کرد که سیستم دفاعی بدن به پروتئین موجود در مواد غذایی حمله می‌کند. بدن انسان با تشکیل آنتی‌بادی‌های مختلف بر علیه عوامل حساسیت‌زا به خط شده و باعث ایجاد واکنش‌های آلرژیک خواهد شد. آلرژی غذایی در بدن انسان باعث ایجاد فرآیندهای شیمیایی شده که این امر به نوبه‌ خود واکنش‌های آلرژیک را به همراه خواهد داشت. با توجه به سیستم ایمنی بدن هر فرد، واکنش‌های رخ داده شده می‌تواند خفیف یا شدید باشد.

علائم و نشانه های حساسیت غذایی در کودک و بزرگسالان

واکنش‌های آلرژیک در افراد مختلف به شکل‌های گوناگون نمایان می‌شود. به عنوان نمونه کودکان به دلیل داشتن سیستم ایمنی ضعیف‌تر نسبت به بزرگسالان در معرض خطر بیشتری قرار داشته و علائم شدید‌تری را از خود نشان می‌دهند. علاوه‌ بر سن و سال، وضعیت سابقه خانوادگی در آلرژی غذایی می‌تواند یک عامل تعیین‌کننده در بروز نشانه‌های این بیماری باشد. علائم حساسیت‌زای نمایان شده در کودکان و بزرگسالان به شرح زیر است:

نشانه های آلرژی و حساسیت غذایی در کودکان

در بدن کودکان، برخی از مواد غذایی دریافت شده به عنوان عامل حساسیت‌زا شناخته شده که واکنش‌های سیستم ایمنی بدن را به دنبال خواهد داشت. این موضوع باعث می‌شود تا بدن کودک آنتی‌بادی‌های مختلفی را آزاد نماید که باعث ایجاد نشانه‌های حساسیت غذایی در کودکان می‌شود. از نشانه‌های آلرژیک در بدن کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ایجاد مشکلات تنفسی
• خس خس سینه و سرفه
• کوفتگی بدن و گرفتگی گلو
• ایجاد مشکلات گوارشی نظیر شکم درد، استفراغ، اسهال
• نشانه‌های پوستی نظیر ورم بدن، کهیر، دانه‌های قرمز
• افت فشارخون، سرگیجه و از هوش رفتن

• مهمترین اقدامات والدین برای افزایش اشتهای کودکان

نشانه های حساسیت غذایی در بزرگسالان

نشانه‌های آلرژی غذایی در بزرگسالان تا حدود زیادی مشابه کودکان است اما در برخی از موارد نادیده گرفتن علائم ظاهر شده می‌تواند سلامت زندگی فرد را به خطر بیندازد. در بزرگسالان متناسب با قدرت سیستم ایمنی بدن فرد، واکنش‌های حساسیت‌زا شامل دردهای شکمی، گرفتگی بینی و تنگی نفس شدید، ورم در صورت، لب، زبان، سوزش یا خارش دهان، ورم بافت‌های بدن و کهیر است.

کودکان و بزرگسالان در صورت مشاهده نشانه‌های حساسیت‌زا باید در سریع‌ترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کنند. عدم توجه به نشانه‌های ظاهر شده می‌تواند باعث تهدید زندگی فرد و خطر مرگ شود.

غذاهایی که باعث حساسیت غذایی می شوند را پیدا کنید

یکی از عوامل تاثیرگذار بر روی سیستم ایمنی بدن در مواجه با واکنش‌های آلرژیک، فصل‌ها هستند. افراد در فصل بهار به شکل گسترده از خود واکنش‌های حساسیت‌زا نشان می‌دهند. رایج‌ترین عواملی که باعث حساسیت می‌شود شامل گرده گیاهان، حیوانات خانگی، مصرف مواد غذایی مختلف، داروها و حشرات هستند.

هر کدام از موارد گرفته شده می‌تواند باعث ایجاد طیف گسترده‌ای از نشانه‌های حساسیت‌زا در بدن شوند. کسانی که دچار بیماری آسم هستند در مواجه با آلرژی غذایی دچار حمله‎‌های شدید آسم شده که در این صورت باید در سریع‌ترین زمان ممکن به پزشک معالج خود مراجعه کنند. سایر عوامل بیان شده نیز به نوبه‌ی خود و بر اساس نوع واکنش‌ بدن فرد می‌تواند علائم حساسیت‌زا را ایجاد نماید.

مواد غذایی و خوراکی حساسیت زا

حساسیت به مواد غذایی و خوراکی‌های مصرفی یکی از مشکلات شایع در زمینه‌ی ایجاد واکنش‌های آلرژیک است که در کودکان و بزرگسالان خود را نشان می‌دهد. جالب است بدانید شناخت هر یک از مواد غذایی که باعث آلرژی می‌شود به شما کمک می‌کند تا در مصرف آنها، وسواس بیشتری به خرج دهید. در این بخش به معرفی مواد غذایی حساسیت‌زا پرداخته خواهد شد.

بادام زمینی حساسیت زاست

بادام زمینی یکی از خوراکی‌های مقوی و یک میان وعده‌ی عالی برای ورزشکاران است که در برخی از موارد باعث ایجاد حساسیت در بدن کودکان و بزرگسالان خواهد شد. حساسیت ایجاد شده توسط این خوراکی مقوی می‌تواند شامل خشکی گلو، تنگی نفس، واکنش‌های پوستی و آبریزش بینی باشد. در مصرف بادام زمینی بهتر است احتیاط کنید تا دچار حساسیت‎‌های بیان شده نشوید.

حساسیت به سس خردل

سس خردل یکی از دیگر از مواد غذایی حساسیت‌زا است که به دلیل عدم تجزیه درست، آنزیم‌های این سس در سیستم گوارش رخ می‌دهد. هر فردی فارغ از سن و جنسیت خود می‌تواند پس از مصرف سس خردل به حساسیت دچار شود. آلرژی غذایی ایجاد شده توسط این سس با مصرف برخی از داروهای سبک قابل درمان است.

حساسیت به تخم مرغ در کودکان

طبق تحقیقات انجام شده تنها 2 درصد کودکان پس از مصرف تخم‌مرغ دچار واکنش‌های آلرژیک می‌شوند. بسیاری از کودکان ممکن است به مصرف تخم‌مرغ حساس باشند که این موضوع پس از سن 16 سالگی در آنها تشدید می‎‌شود. کودکان پس از مصرف تخم‌مرغ، با آزاد شدن یک ماده شیمایی شبیه هیستامین دچار آلرژی غذایی می‌شوند.

حساسیت به حبوبات

حبوبات به دسته‌بندی مختلف تقسیم می‌شود که از جمله آنها می‌توان به حبوبات کشاورزی و حبوبات زیرزمینی اشاره کرد. باقلا و لوبیا از جمله حبوبات کشاورزی هستند که در بسیاری از موارد باعث ایجاد واکنش‌های حساسیت‌زا در بدن افراد می‌شوند. حبوبات زیرزمینی نیز شامل بادام زمینی و یا پسته است که واکنش‌های آلرژیک را به همراه خواهد داشت.

حساسیت به بستنی در کودکان

هر چند که طبق آمارهای به دست آمده، حساسیت به بستنی در کودکان رایج نیست اما سیستم ایمنی برخی از کودکان این ماده غذایی را به عنوان یک ویروس و یا میکروب مهاجم شناسایی کرده و باعث سرکوب آن می‌شود.

علت حساسیت به عدس

همان‌طور که در بالا به آن اشاره شد حبوبات عامل ایجادکننده‌ واکنش‌های آلرژیک در افراد هستند. مصرف عدس در افرادی که به این خوراکی حساسیت دارند باعث ایجاد شوک آنافیلاکتیک می‌شود که در این صورت افراد با علائم مختلف نظیر خارش پوست، ورم، آبریزش چشم، بثورات روی بدن و غیره مواجه می‌شوند.

حساسیت به برنج در نوزادان

معده نوزادان به تنهایی نمی‌تواند ترکیب مواد تشکیل‌دهنده برنج را هضم نماید. در این صورت زمانی که برنج را به صورت خالی به نوزادان می‌دهید، باعث ایجاد آلرژی غذایی در بدن وی خواهید شد. بهتر است برنج را با ترکیب مواد غذایی به نوزاد بدهید تا باعث کاهش واکنش‌های آلرژیک در بدن وی شوید.

حساسیت به غذای با طبع گرم

مزاج بدن افراد متفاوت است و برخی از بزرگسالان با مصرف غذاهای گرم دچار حساسیت‌های پوستی می‌شوند که در این صورت بهتر است با مشورت پزشک، رژیم غذایی مناسبی اتخاذ کنند.

بیشتر بخوانید : درمان اگزمای پوستی در کودکان

حساسیت به شکلات

شکلات یک خوراکی خوشمزه و یک میان‌ وعده قوی است که در برخی از کودکان مواد افزودنی موجود در شکلات، باعث ایجاد واکنش‌های حساسیت‌زا خواهد شد. در افرادی که به شکلات حساسیت دارند، علائم زیر دیده می‌شود، مانند: آکنه، نفخ، یبوست، سردرد یا میگرن، بثورات پوستی یا درماتیت تماسی و ناراحتی معده که همگی از علایم حساسیت به شکلات شناخته شده است.

• بهترین داروهای گیاهی برای رفع و درمان نفخ معده

حساسیت به سویا و شیر

سویا و شیر در فهرست مهم‌ترین مواد غذایی آلرژی‌زا هستند که به عنوان مهم‌ترین خوراکی‌های آلرژی غذایی شناخته می‌شوند. افراد حساس به این خوراکی‌ها باید در رژیم غذایی خود تجدید نظر کنند.

آلرژی به ماهی و صدف

آلرژی به صدف یکی از آلرژی‌های رایج مواد غذایی است که سیستم ایمنی بدن به پروتئین‌های این خوراکی حمله می‌نماید. افرادی که به این خوراکی خوشمزه حساس هستند، بهتر است از مصرف آن اجتناب کنند.

آلرژی به لبنیات

معمولا انواع پنیر و شیر می‌توانند باعث تشدید علائم آسم و آلرژی در بیماران مبتلا به این بیماری‌های تحریک حملات آسم شوند. از این‌رو، اگر مبتلا به آسم و آلرژی هستید یا سابقه آلرژی‌های شدید در فرزندتان وجود دارد، بهتر است که هنگام مصرف انواع پنیر یا انواع شیر احتیاط بیشتری داشته باشید. همچنین حساسیت به لبنیات در افراد به شکل خفیف یا شدید خود را نشان می‌دهد و شامل نشانه‌های مختلف نظیر ورم پوست، مشکلات تنفسی و مشکلات در سیستم گوارش است.

درمان آلرژی و حساسیت غذایی در کودکان

به صورت کلی درمانی برای این مسئله وجود ندارد.

اما نگران نباشید، محققین دریافته اند که بهترین راه جلوگیری از این رخداد برای کودک دلبندتان و حتی در بزرگسالان یافتن علت حساسیت یا آلرژی غذایی است.

در سنین مختلف بعضی از این حساسیت ها به دلیل تقویت سیستم ایمنی از بین خواهند رفت. از طرفی هنگام رخ دادن این گونه از حساسیت ها باید کنترل خود را حفظ کنید و فرد یا کودک را به پزشک معالج برای معاینه دقیق برسانید.

هنگام رخداد حساسیت غذایی برای کودک چه باید کرد؟

در قدم اول بهتر است که مواد غذایی که کودکتان به آن حساسیت دارد را از دسترس خارج کنید.

سعی کنید خونسردی خود را حفظ کنید. در صورتی که لب ها و بدن کودک شروع به کهیر زدن کرد و یا اینکه دچار اسهال و استفراغ شد سریعا با پزشک اورژانس تماس بگیرید. به یاد داشته باشید رخداد حساسیت های غذایی برای کودک ممکن است بسیار خطر آفرین باشد.

درمان حساسیت غذایی کودکان در طب سنتی

در طب سنتی نیز برای درمان آلرژی غذایی از داروهای مختلف و مکمل‌های گیاهی استفاده می‌شود. داروهای گیاهی به دلیل داشتن اثربخشی مناسب و عوارض پایین مورد توجه بسیاری از خانواده‌ها قرار گرفته است. در طب سنتی برای حساسیت غذایی کودکان موارد زیر تجویز شده است:

• کاهش مصرف غذاهای سنگین و پرچرب
• افزایش مصرف سبزیجات تازه و تنقلات
• عدم استفاده از ادویه‌‌جات تند
• استفاده از سوپ جو درست شده با مرغ
• مصرف مرکبات به میزان کافی در طول روز

موارد گفته شده برای درمان آلرژی غذایی کودکان مؤثر است و خانواده‌ها با رعایت کردن این موارد می‌توانند تا حدود زیادی به کاهش عوامل حساسیت‌زا به کودکان کمک نمایند.

زمان مراجعه به پزشک برای آلرژی

همان‌طور که بیان شد، واکنش‌های حساسیت‌زا در بدن افراد بر اساس سیستم ایمنی بدن فرد متفاوت است و می‌تواند به شکل نشانه‌های مختلف خود را نشان دهد. در این صورت کسانی که دچار مشکلات تنفسی شدید می‌شوند و یا از بیماری‌های پوستی رنج می‌برند می‌توانند به پزشک معالج خود مراجعه کنند. عارضه آلرژی غذایی زمانی که در نوع شدید آن پیگیری نشود، می‌تواند باعث مرگ افراد شود.

سوالات رایج

حال که با همه علل و علایم حساسیت غذایی و نشانه‌های بروز آن آشنا شدید، بهتر است با اصلاح رژیم غذایی خود، سلامت جسمی و روحی خود را تضمین کنید. یک سری سوالات رایج در این زمینه وجود دارند که به آن پاسخ خواهیم داد: